( Hãy vinh danh
những vị trí thức đã dùng tài học và đức độ của mình
để phục vụ đất nước và làm gương
tốt cho thế hệ mai sau )
----- Forwarded
Message -----
From: Hoang Vu <
Sent: Tuesday, November 5, 2019, 10:57:14 PM CST
Subject: Fwd: Fw: Rxdk68 Dược sĩ Nguyễn Thị Bính –
Madame Hoàng Xuân Hãn - Vị trí thức thiên hương [2 Attachments]
-
Begin forwardedDược sĩ Nguyễn Thị Bính –
Madame Hoàng Xuân Hãn - Vị trí thức thiên hương
Kiều Mai Sơn
Bà là một trong số hiếm hoi phụ nữ Việt Nam đầu thế kỷ XX, có
bằng Dược sĩ hạng nhất tại Đại học Dược khoa (Paris - Pháp).
Nếu hỏi người hàng phố, đa số đều biết đến hiệu thuốc Tây phố
Tràng Thi mang tên "Pharmacie Hoàng Xuân Hãn". Đó vừa là hiệu thuốc
vừa là nhà riêng của GS Hoàng Xuân Hãn mà người chủ hiệu thuốc là dược sĩ
Nguyễn Thị Bính.
Phụ nữ Việt Nam có bằng Dược sĩ hạng nhất trước Cách mạng tháng
Tám 1945 là thứ hiếm. Khắp Hà Nội chỉ có dược sĩ Đỗ Thị Thao (74 phố Hàng Bạc),
phu nhân Luật sư Phan Anh và Dược sĩ Nguyễn Thị Bính. Hai bà từng học trường
Đại học Đông Dương rồi sang Pháp tu nghiệp để lấy bằng Dược sĩ hạng nhất.
Luật gia Vũ Đình Hòe, trong một kỷ niệm về GS Hoàng Xuân Hãn kể:
"Chị Bính và chị Thao theo khoa Dược, còn chúng tôi theo khoa Luật. Về Y -
Dược, sinh viên nữ chỉ có hai người, nên được bọn sinh viên chúng tôi rất
"săn sóc". Tôi nhớ khi hai cô Bính và Thao thi hết khóa, vào vấn đáp
thì chúng tôi đứng xúm xít trước cửa phòng thi. Cô Thao, vốn tính rắn rỏi, nên
khoan thai bước vào phòng. Còn cô Bính thì rụt rè, ngập ngừng, đưa mắt nhìn
chúng tôi, tỏ vẻ muốn khuyên chúng tôi lánh đi nơi khác thì hơn…".
Năm 1934, đang học trường Cầu đường Paris (École Nationale des
Ponts et Chaussées), Hoàng Xuân Hãn về Việt Nam. Bốn tháng sau, anh trở lại
Pháp để tiếp tục việc học. Trên chuyến tàu lần này, anh gặp cô Bính, cũng đang
trên đường sang Pháp. Hàng tháng bồng bềnh trên đại dương, qua bao nhiêu
xứ sở, mối tình nảy nở giữa chàng sinh viên họ Hoàng (Nghệ Tĩnh) với cô nữ sinh
trường Đồng Khánh (Hà Nội), rồi họ trở thành đôi bạn trăm năm. Khi ngoài 80
tuổi, trả lời câu hỏi của đạo diễn Trần Văn Thủy về tình yêu của ông bà, bà
Bính rủ rỉ bảo:
"Thuở ấy chúng tôi cùng du học qua Pháp bằng tàu thủy. Tàu
đi trên biển được ít ngày thì ông ấy đã để ý tôi rồi. Qua Pháp chúng tôi có
lòng với nhau. Tôi biên thư về Hà Nội xin ý kiến của thầy mẹ. Thầy mẹ tôi biên
thư bảo tôi hỏi xem anh ấy tuổi gì. Lúc ấy tôi hỏi: "Anh tuổi gì" thì
ông ấy bảo: "Tôi tuổi con vịt". Thế là tôi cũng biên thư về Hà Nội
thưa với thầy mẹ tôi: Anh ấy tuổi con vịt".
Hai năm sau, Hoàng Xuân Hãn kết hôn với cô Nguyễn Thị Bính.
Nhà văn Nguyễn Đức Hiền đã trân trọng đánh giá: "Đôi bạn trí thức
"Hoàng - Nguyễn" ấy từ thuở mới yêu nhau đến thuở nên duyên cầm sắt,
cho đến mãi mãi về sau này không hề bao giờ có ý tưởng làm giàu nhằm vinh thân
phì gia".
Hiệu thuốc tân dược của bà Bính trên đường Tràng Thi bên kia
đường là hiệu bán sách Pháp của bác sĩ Phạm Khắc Quảng, một người anh em họ của
ông Hãn. Địa điểm này suốt thời kỳ Pháp chiếm đóng, được chọn làm địa điểm liên
lạc giữa nhóm những trí thức yêu nước cương quyết không chịu cộng tác với chính
quyền thân Pháp. Trong số đó có GS Hoàng Xuân Hãn, ông Nguyễn Mạnh Hà, Luật sư
Vũ Văn Hiền, bác sĩ Trần Văn Lai...
Ông Nguyễn Bắc, Giám đốc Sở Văn hóa Hà Nội, trong hồi ký của
mình kể rằng, thời kỳ hoạt động bí mật, nhiều lần ông đã đến hiệu thuốc bà
Bính, chuyển giao thư từ, tài liệu của đồng chí Phạm Văn Đồng tận tay GS Hoàng
Xuân Hãn. Đầu xuân 1951 khi bị chính quyền đe dọa bắt, ông Hãn lánh sang Pháp.
Ông lên máy bay một mình với hai va li con mang theo các tư liệu văn hóa quý
giá nhất. Ở lại Hà Nội, bà Bính tiếp tục tạo điều kiện cho tổ chức cách mạng
liên lạc với chồng bà cũng như một số trí thức Việt kiều tại Paris.
Khi cuộc chiến đấu tại Điện Biên Phủ đang bước vào giai đoạn
giằng co giữa hai bên, Hội nghị Genève bàn về việc lập lại hòa bình ở Triều
Tiên và Đông Dương được mở. Tại Hà Nội, một cuộc vận động kiến nghị đòi hòa
bình ở Đông Dương diễn ra. Chỉ trong vòng chưa đầy tuần lễ, hàng trăm thân sĩ,
trí thức có tên tuổi ở Hà Nội đã ký vào bản kiến nghị. Văn bản lập tức được gửi
đi Paris trao tận tay nhóm GS Hoàng Xuân Hãn, Nguyễn Mạnh Hà.
Dưới nhan đề "Những nhân sĩ Hà Nội" (Les notabilitiés
de Hanoi) hai tờ báo lớn nhất nước Pháp 'Le Monde" và
"L'Humanité" đồng thời đăng trên trang nhất nguyên văn bản kiến nghị
kèm tên tuổi chữ ký những người đòi hòa bình dài sắp lượt hai cột báo. Về sau
này, một số người có trách nhiệm mới biết, văn bản sang Paris được suôn sẻ là
nhờ bà Nguyễn Thị Bính. Bà đã nhờ một dược sĩ trông coi hiệu thuốc rồi sang
Paris mang theo bản kiến nghị đòi hòa bình ở Đông Dương.
Trong dịp sang Paris, nhà văn Nguyễn Đức Hiền đã đến tư gia của
ông bà GS Hoàng Xuân Hãn. Được tiếp xúc với bà Hãn, nhà văn nhận ra ngay đó là
bậc phu nhân cao quý, khác xa các bà mệnh phụ đẫy đà. Cốt cách thanh tao kiều
diễm. Ngoài tám mươi tuổi, trên khuôn mặt bà vẫn còn giữ lại nhiều nét
"thiên phú" một thời xuân sắc.
Trong điều kiện của mình ở xứ người gần nửa thế kỷ nhưng ông bà
vẫn giữ quốc tịch Việt Nam. Ông bà đã dành dụm tiền bạc để trợ giúp con cái bạn
bè, bà con đồng xứ, đồng hương, những người đang gặp hoạn nạn khốn khó hoặc là
học trò nghèo khó, thanh niên cơ nhỡ nhưng có chí tiến thủ hơn người. Không chỉ
vậy, chính những năm tháng tảo tần làm chủ hiệu thuốc, bà Bính đã gom góp từng
đồng để chồng tiêu dùng hàng trăm đồng Đông Dương vào những công trình nghiên
cứu khoa học xã hội và nhân văn.
Bà Bính đã âm thầm chi ra những khoản tiền lớn cho ông tiêu dùng
vào các việc tìm kiếm, hoặc chuộc lại, hoặc sao chép, nhặt nhạnh… các di cảo,
di bản mà ông Hãn là "nỗ lực cứu vớt những sách tàn giấy cũ"… Trong
đó, có một thứ vô cùng quý giá là bảo vật quốc gia: Thư vua Quang Trung gửi La
Sơn phu tử Nguyễn Thiếp. Đó là năm 1938, khi đi thăm những dòng họ quanh vùng,
Hoàng Xuân Hãn được gặp ông tộc trưởng hậu duệ của Nguyễn Thiếp lúc này rất
nghèo khó. Ông ấy đã cho học giả họ Hoàng xem bức thư của vua Quang Trung được
cất trong nhà thờ họ. Thấy tài liệu quý giá mà được bảo quản rất sơ sài, chủ
nhà bó lại rồi nhét vào ống tre, thành ra các bức thư sờn rách hết.
Hoàng Xuân Hãn mượn về sao lại rồi đóng hòm sơn son thiếp vàng
để các bức thư vào trong. Sau này, những bức thư được GS Hoàng Xuân Hãn chuyển
qua bác sĩ Nguyễn Khắc Viện đưa về giao cho Bảo tàng Lịch sử Quốc gia bảo quản.
Ngoài ra, nhiều tư liệu quý giá khác được ông đưa vào các công trình nghiên
cứu: "Lý Thường Kiệt"; "Chinh phụ ngâm bị khảo";
"Truyện Kiều tầm nguyên"; "Thi văn Việt Nam: Từ đời Trần đến
cuối đời Mạc"; "Mai Đình mộng ký"; ""Bích Câu kỳ
ngộ"; "Truyện Song Tinh"; "Văn tế thập loại chúng
sinh"…
Từ sau năm 1954, ông bà Hoàng Xuân Hãn không trở về nữa.
Ông bà đã làm giấy hiến toàn bộ hiệu thuốc và tài sản cho Chính phủ. Trong số
tài sản này, có nhiều hòm sách báo cũ Hán Nôm, nhiều bản cảo bằng giấy dó mà
ông Hãn đã nuôi một bác đồ Nho trong nhà sao chép biết bao năm trường. Qua
những việc làm của ông bà Hoàng Xuân Hãn, nhà văn Nguyễn Đức Hiền bình luận:
"Nếu thiếu người bạn đời tâm đắc, đảm đang, thiếu người cộng sự dịu dàng
có trái tim vàng với đôi bàn tay ngọc như Nguyễn Thị Bính, làm sao Hoàng Xuân
Hãn có thể một mình bơi chải trong biển sâu cổ học để phát hiện, sưu tầm, bảo
tồn những hạt châu văn hóa, để thực hiện hoài bão nối gót các bậc phu tử hiền
triết?". "Ngày nay nhiều người đều biết rằng nhờ hằng tâm và ý thức
cao cả của ông bà Hãn, nhiều di sản văn hóa dân tộc vô giá mới được cứu thoát
khỏi bom đạn chiến tranh cùng lửa thiêu mù quáng".
Giáo sư Hoàng Xuân Hãn (1908 - 1996) là một trong những học giả
hàng đầu của Việt Nam. Ông sinh tại làng Yên Hồ, huyện La Sơn (nay là huyện Đức
Thọ), tỉnh Hà Tĩnh. Đương thời, ông được vinh danh là "Nghệ Tĩnh tứ
kiệt" - Đào Duy Anh, Hoàng Xuân Hãn, Cao Xuân Huy, Đặng Thai Mai.
Hoàng Xuân Hãn có bằng cử nhân toán 1935 và thạc sĩ toán 1936
tại khoa Toán trường Đại học Sorbonne. Năm 1945, ông tham gia Chính phủ Trần
Trọng Kim và giữ chức Bộ trưởng Bộ Giáo dục Mỹ thuật. Ông là người soạn thảo và
ban hành Chương trình Trung học Việt Nam đầu tiên (thường gọi là chương trình
Hoàng Xuân Hãn). Ông là tác giả của nhiều công trình nghiên cứu lịch sử, văn
hóa, ngữ văn nổi tiếng: "Lý Thường Kiệt"; "La Sơn Phu tử";
"Lịch sử và Lịch Việt Nam" (cụm công trình này đã được truy tặng giải
thưởng Hồ Chí Minh về Khoa học & Công nghệ năm 2000).
Tháng 8 năm 2011, tên của GS Hoàng Xuân Hãn đã được Trường Cầu
đường Paris đặt cho một giảng đường đại học. Trước đó, nhân kỷ niệm 100 năm
truyền thống, Trường Cầu đường Paris đã vinh danh GS Hoàng Xuân Hãn là một
trong 100 sinh viên tiêu biểu nhất trong lịch sử của trường.
- Bài của Kiều Mai Sơn - Xin cám ơn bạn đã tổng hợp, xin chia sẻ
cho nhiều bạn bè cùng đọc - (FB Kim Chi )
--
HUNG THUY
__._,_.___
No comments:
Post a Comment
Thanks