CHỌN CHỖ ĐỨNG CỦA LƯƠNG TRI
HAY CHỖ NGỒI CỦA TRÍ NGỦ?
HAY CHỖ NGỒI CỦA TRÍ NGỦ?
(Kính gửi các đồng nghiệp trong Hội nhà văn Việt Nam)
Bùi Minh Quốc
Đăm San, người dám nghĩ điều không ai dám nghĩ
Đăm San, người dám làm điều không thể làm!
TRƯỜNG CA ĐĂM SAN
Tôi đứng về phía những người chưa bao giờ khuất phục
Về phía những người đàn ông và đàn bà mà tính khí không bao giờ
khuất phục
WALT WHITMAN
Đại hội 4 Hội nhà văn Việt Nam (mà tôi có tham
dự, họp tháng 10 năm 1989 tại Ba Đình) hội trường nóng lên từng giờ.Ngay phút
đầu, khi nghe giới thiệu xong danh sách đoàn chủ tịch, tiến sĩ Phan Hồng Giang
liền đứng dậy chất vấn: “Ông Tô Hoài ngày mai bay đi
Cai-rô họp hội nghị nhà văn Á – Phi, tại sao lại để ngồi ở đoàn chủ tịch? Cần
dành vị trí ấy cho người khác thực sự làm việc”. Đại hội dấy lên làn sóng
phản đối. Thế là ông Tô Hoài phải tuyên bố rút khỏi đoàn chủ tịch.
Theo đề cử
và biểu quyết tức thì của đại hội, nhà thơ nữ Ý Nhi được bổ sung vào đoàn chủ
tịch. Sự kiện này là cú đột phá chưa từng có, bứt ra khỏi một cái nếp cố hữu
bấy lâu - mọi việc từ nội dung đến nhân sự đều được sắp đặt trước dưới sự chỉ đạo
chặt chẽ của Ban bí thư trung ương Đảng, còn những người dự đại hội chỉ là
những con rối bỏ phiếu hoặc giơ tay để hợp thức hoá cho sự sắp đặt ấy (Vào giờ
giải lao, đã diễn ra một cuộc đối thoại bình đẳng cởi mở thẳng thắn giữa nhà
thơ Ý Nhi với cố vấn Lê Đức Thọ - một nhân vật đầy quyền uy chi phối chính
trường Việt Nam nhiều thập niên - về vấn đề đại hội nên hay không nên bầu trực
tiếp Tổng thư ký Hội).
Không khí đại hội càng nóng dữ bởi lời lẽ không chút
kiêng dè của nhà văn nữ Dương Thu Hương nhằm thẳng vào điều cấm kỵ số 1: “Cần
nhấn mạnh rằng Đảng phải biết ơn Nhân Dân chứ không nên chỉ nói Nhân Dân biết
ơn Đảng!” (Ít năm sau, Tổng bí thư Lê Khả Phiêu có nhắc lại, rằng công
ơn của Nhân Dân đối với Đảng là công ơn sinh thành, nhưng ông nói chỉ
để mị dân chứ chưa bao giờ tiến hành sinh hoạt đảng thật rốt ráo cho đảng viên,
trước hết là đảng viên thuộc bộ phận mà cựu chủ tịch quốc hội Nguyễn Văn An gọi
là “Vua tập thể ” thấm nhuần tư tưởng cực kỳ quan trọng này, nên bao năm
ròng chỉ thấy “Vua tập thể ” trả ơn đấng sinh thành bằng hành động dùng công an
quân đội và ngầm kết hợp hợp cả xã hội đen cướp đất Dân, bịt miệng Dân). Nhà
thơ Trần Mạnh Hảo lên diễn đàn chất vấn: nhà văn đâu phải con gà con
vịt mà Đảng khi thì trói, khi thì cởi trói, rồi lại trói trở lại,
bằng chứng nóng hổi là vụ khai trừ cách chức cắt lương hai cán bộ chủ chốt của
Hội Văn Nghệ Lâm Đồng -.nhà thơ Bùi Minh Quốc và nhà văn Tiêu Dao Bảo Cự -
chỉ vì đi lấy chữ ký đòi đổi mới triệt để, không đổi mới
nửa vời, đòi chấm dứt tình trạng lời nói
không đi đôi với việc làm.
Nhà văn Trần Thùy Mai lên diễn
đàn tập trung nói (trong nước mắt uất ức) về vụ kỷ luật phi lý nhà thơ Bùi Minh
Quốc, nhà văn Tiêu Dao Bảo Cự và yêu cầu Đảng phải tôn trọng tính độc lập về tổ
chức của các hội đoàn (như chính nghị quyết trung ương 6 khoá 6 đã đề ra; đến
đại hôi 5 họp tháng 3 năm 1995, nhà thơ Trần Mạnh Hảo cùng các nhà văn Hoàng Minh
Tường, Hoàng Bình Trọng vẫn kiên trì tiếp tục nhắc lại vụ này). Liên tiếp dậy
lên những tràng vỗ tay rầm rộ dành cho những tiếng nói mạnh mẽ của lương tri
lần đầu tiên cất lên tại một đại hội của Hội nhà văn Việt Nam.Rồi nhà văn Bửu
Tiến lên diễn đàn xin lỗi anh em nhóm Nhân văn – Giai phẩm vì ông đã tham gia
viết bài “đánh” Nhân văn.
Ồng thành tâm bộc bạch: Tôi đã cao tuổi, tôi phải nói
lên được những lời này trên chính diễn đàn này cho được nhẹ lòng khi nhắm mắt xuôi
tay…Rồi một sự kiện đặc biêt: Giáo sư Nguyễn Văn Hạnh, phó trưởng Ban Văn hoá
Văn nghệ trung ương lên diễn đàn với bài phát biểu của trưởng ban Trần Độ vì
vắng mặt nên ủy nhiệm cho ông đọc. Hơn một lần bài phát biểu của Trưởng ban
Trần Độ bị ngắt quãng bởi những tràng vỗ tay tán thưởng nồng nhiệt và kết thúc
với một tràng vỗ tay dài nhất, vang động nhất.Giáo sư Nguyễn Văn Hạnh nói lớn: “Tôi thấy tại đại hội này
hiện ra sự thức tỉnh lương tri của một bộ phận dân tộc ta, bộ phận tinh hoa của
dân tộc, là các nhà văn chúng ta !”.
Sự thức tỉnh của lương tri dân tộc biểu thị qua
các nhà văn, tại đại hội của Hội nhà văn vốn bao lâu đã trở thành chốn ngủ lịm
của lương tri! Thật là một tín hiệu đáng mừng, lại càng đặc biệt đáng chú ý là
xuất hiện không lâu sau khi“Vua tập thể ” đàn áp lực lượng đổi mới bằng biện
pháp buộc nhà văn Nguyên Ngọc thôi giữ chức Tổng biên tập báo Văn Nghệ tờ báo
đi đầu trong đổi mới, đồng thời khéo léo vô hiệu hoá Trưởng ban Trần Độ bằng
thủ đoạn sáp nhập Ban Văn hoá Văn nghệ vào Ban Tuyên huấn trung ương.
Sự thức tỉnh của lương tri tại đại hội 4 đã đạt
được một kết quả quan trọng: xác định Hội nhà văn Việt Nam là tổ chức xã hội
nghề nghiệp chứ không phải tổ chức chính trị xã hội nghề nghiệp, đồng thời
(lẳng lặng) bãi bỏ nguyên tắc “văn nghệ phục vụ chính trị”.
Nhưng từ sau đại hội 4, sự thức tỉnh của lương
tri trong Hội nhà văn Việt Nam mạnh lên hay lịm dần đi?
Đại hội 5 trở lại xác định Hội nhà văn Việt Nam
là tổ chức chính trị xã hội nghề nghiệp và đến nay vẫn thế. Đáp lại các ý kiến
đề nghị Hội trở lại là tổ chức xã hội nghề nghiệp như đại hội 4 đã xác định,
chủ tịch Hội Hữu Thỉnh cho biết: phải khó khăn lắm ông mới xin cho Hội được là
tổ chức chính trị vì tổ chức chính trị được cấp kinh phí cao hơn nhiều các tổ
chức xã hội nghề nghiệp.
Nhiều nhà văn hội viên gạo cội tỏ ra phấn hứng về việc
đó và bảo nhau: Hữu Thỉnh xin tiền giỏi, nên ủng hộ Hữu Thỉnh làm khoá nữa.Quả
nhiên, sau hai khoá 6 và 7, đến đại hội 8 (họp tháng 8.2010) Hữu Thỉnh tiếp tục
ngồi ghế chủ tịch thêm khoá thứ ba.Mới đây, tại đại hội của Hội nhà văn Việt
Nam khu vực miền Đông Nam Bộ và Đồng Bằng sông Cửu Long họp ở Mỹ Tho hôm
04.05.2015, khi phát biểu về chuẩn bị nhân sự lãnh đạo Hội cho khoá 9, chủ tịch
Hữu Thỉnh nêu tấm gương bên Hội Văn Nghệ dân gian: giáo sư Tô Ngọc Thanh đã làm
Tổng thư ký, Chủ tịch 4 khoá nay ngoài 80 tuổi vẫn đang làm tốt chức trách chủ
tịch khoá thứ năm và có thể làm tiếp khoá thứ sáu. Có vẻ Hữu Thỉnh đang chuẩn
bị tâm lý cho các hội viên được bầu đi đại hội đại biểu toàn quốc sẵn sàng chấp
nhận ông – một người được coi là giỏi xin tiền – làm chủ tịch khoá thứ tư.
Vậy đó, chính trị của Hội nhà văn Việt Nam hiện
nay là như thế.
Chưa cần phải là những tinh hoa của dân tộc, chỉ
với một lương tri bình thường, cũng đủ thấy rõ rằng nơi đây không còn chút gì
của truyền thống VĂN HOÁ CỨU QUỐC – tổ chức tiền thân của Hội nhà văn Việt Nam,
không còn chút gì của chính trị yêu nước vì dân, nơi đây không một ai dám khẳng
định lập trường chính trị TỔ QUỐC TRÊN HẾT QUYỀN DÂN TRÊN HẾT nữa.
Với một lương tri bình thường cũng đủ thấy rõ
rằng: cái tổ chức chính trị này - Hội nhà văn Việt Nam – mà “Vua tập thể ” lấy
tiền thuế của dân để chăm nuôi hậu hĩnh là cốt dùng nó làm bệ đỡ cho chiếc ngai
quyền lực của mình (hãy nhấp chuột một giây vào mạng mà ngắm cựu Tổng bí thư
Nông Đức Mạnh ngồi ngai rồng, ông này làm Tổng tới hai khoá đấy).Nhân dân coi
đây là tổ chức nô bộc của“Vua tập thể ”, có oan không? Với một lương tri
bình thường cũng đủ thấy rõ rằng: không oan!
Với một lương tri bình thường, tha thiết muốn
bớt đi một gánh nặng chi phí lớn cho nhà nước (lấy từ tiền dân đóng thuế),
tại đại hội 8 (tháng 8 năm 2010) có 28 nhà văn đứng đầu là giáo sư Nguyễn
Huệ Chi ( tiếp theo là các nhà văn Lại Nguyên Ân, Trần Nhương, Trần Thùy Mai,
Tô Nhuận Vỹ, Nguyễn Quang Hà, Nguyễn Khắc Phê, Hoàng Phủ Ngọc Tường, Lâm Thị Mỹ
Dạ, Bùi Minh Quốc, Ngô Minh, Đoàn Tử Huyến, Võ Văn Trực, Võ Thị Hảo, Trần Kỳ
Trung, Dư Thị Hoàn, Trịnh Hoài Giang, Nguyễn Khắc Thạch, Nguyễn Đắc Xuân, Cao
Duy Thảo, Trần Công Tấn, Nguyễn Võ Lệ Hà, Hoàng Tiến, Thanh Thảo, Nguyễn Quang Lập,
Trần Ninh Hồ, Thái Thăng Long) đã cùng nhau ký kiến nghị yêu cầu đại hội quyết
định dứt khoát rời bỏ cơ chế bao cấp, chuyển từ hội xin tiền nhà nước thành hội
tự nuôi tự quản. Báo Văn Nghệ khăng khăng nhất định không chịu đưa thông tin
cực kỳ quan trọng này mặc dù hai nhà văn Tô Nhuận Vỹ, Bùi Minh Quốc nhiều lần
gặp trực tiếp tổng biên tập Nguyễn Trí Huân yêu cầu đăng.
Chỉ với một lương tri bình thường, các đảng viên
hội viên HNVVN Nguyễn Thị Ngọc Trai, vào Đảng năm 1963, nhà báo, nhà văn,
nguyên Phó Tổng biên tập báo Văn Nghệ của Hội Nhà văn Việt
Nam, Hà Nội, Tô Nhuận Vỹ, vào Đảng năm 1967, nhà văn, nguyên Bí thư Đảng
Đoàn kiêm Chủ tịch Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh Thừa Thiên – Huế, Tổng biên tập
tạp chí Sông Hương, nguyên
Giám đốc Sở Ngoại vụ tỉnh Thừa Thiên – Huế, TP. Huế, Nguyễn Đắc Xuân, vào
Đảng năm 1973, nhà văn, nhà nghiên cứu văn hóa, nguyên Trưởng Đại diện báo Lao Động tại khu vực Miền Trung
– Tây Nguyên, TP. Huế, Ngô Minh, vào Đảng năm 1975, nhà báo, nhà văn, TP.
Huế, Trần Đình Sử, vào Đảng năm 1986, Giáo sư Tiến sĩ Ngữ văn, Hà Nội đã
tham gia ký thư ngỏ của 61 đảng viên phản đối đường lối cách mạng XHCN, khẳng
định lập trường cách mạng dân tộc dân chủ của mình.
Chỉ với một lương tri bình thường, giờ đây các
hội viên HNVVN hẳn phải thấy rõ rằng “Vua tập thể ”đang lôi cả cái đảng cầm
quyền này cùng các tổ chức nô bộc của nó vào một cuộc tự sát về chính trị và
văn hoá.
Chỉ với một lương tri bình thường, giờ đây các
hội viên HNVVN hẳn phải thấy rõ rằng mình đang lâm vào cảnh nếu giữ tư cách hội
viên thì mất tư cách của người cầm bút có lương tri.
Đã đến lúc các hội viên HNVVN phải dứt khoát
chọn chỗ đứng của lương tri hay chỗ ngồi của trí ngủ (thực ra phần lớn là giả vờ
ngủ) !
Đà Lạt 07.06.2015
BMQ
__._,_.___
No comments:
Post a Comment
Thanks