From:
Tiền hưu (SSA)
là tiền dành cho những người đi làm có đóng thuế nay về già (ít nhất 62 tuổi trở
lên), trong khi tiền SSI là tiền trợ cấp của xã hội dành cho người không có
Income hoặc Income thấp dưới mức nghèo khổ nhưng không còn đi làm được nữa vì
tuổi tác, hoặc được xác nhận không còn sức lao động.
Trong những
tuần vừa qua, Eric có nhận được ít thắc mắc của một số độc giả về SSA và SSI, xin
ghi lại nơi đây để chúng ta cùng tham khảo:
Hỏi: Tôi
đã lãnh hưu non từ năm 62 tuổi rồi. Mỗi tháng được 356.00. Khi tôi đủ tuổi 66
có lãnh được cao hơn không? Nếu vậy, tôi có cách nào xin thêm tiền SSI để bằng những
người đang lãnh trợ cấp SSI không? Mong anh cho biết. Cám ơn anh.
Đáp: Người
đặt câu hỏi đã là một cao niên, nhưng Eric xin được phép gọi tổng quát là bạn, để
có thể nói chung với những độc giả cùng chung một thắc mắc. Trước tiên, tiền bạn
đang lãnh là SSA. Với lợi tức 356 Mỹ kim như thế, nếu không có thêm một nguồn lợi
nào khác thì cuộc sống của bạn sau một thời gian đi làm đóng thuế – ít nhất 10
năm – lại hóa ra thua cả những người không đi làm bao giờ mà được lãnh trợ cấp
SSI của xã hội.
Về hưu
non, bạn không được hưởng quyền lợi y tế: Không Medicare như những người 65;
không Medi-Cal (nếu ở tiểu bang California) hoặc Medicaid (nếu ở các tiểu bang
khác) như những người đang ăn trợ cấp SSI.
Nhưng tới
tuổi già, tức là năm 65 tuổi (chứ không phải 66 như bạn nghĩ), bạn có thể xin trợ
cấp SSI, vì lợi tức của bạn hiện nay quá thấp. Trong khi tuổi về hưu chính thức
hiện nay là 66 tuổi và cứ mỗi ngày mỗi tăng, thì “tuổi già” được ấn định vẫn là
65. Khi đó, bạn phải làm đơn, được phỏng vấn, và nếu được chấp thuận – 99% là
được chấp thuận – bạn sẽ được bù đắp thêm khoảng 400 tới 500 Mỹ kim nữa. Với số
tiền bù đắp thêm như vậy, bạn sẽ được coi như một người lãnh trợ cấp SSI. Và đi
kèm với SSI là bảo hiểm y tế của tiểu bang (Medi-Cal hoặc Medicaid) và đi kèm với
tuổi 65 là bảo hiểm y tế liên bang (Medicare).
Hỏi: Tôi
tên là..., 62 tuổi, hiện ngụ tại Wesminster, CA. Xin có câu hỏi sau đây: Theo bản
báo cáo của Cơ Quan SSA năm 2010 của tôi thì, nếu tôi retire ở tuổi 66 sẽ lãnh được
là 1.124/month, nếu tôi retire ở tuổi 62 sẽ lãnh được là 761/month. Câu hỏi của
tôi là nếu tôi quyết định về hưu ở tuổi 62 với 761/month thì đến khi tôi đến 65
hoặc 66 tuổi, tôi có xin được đầy đủ benefit như những người low income/no income
(những người lãnh tiền gia hoặc disabled) gồm Medicare và Medi-Cal hoặc những
benefits khác hay không? Thành thật cám ơn.
Đáp: Như
bạn nói, nếu về hưu năm 62 tuổi thì sẽ được 761 Mỹ kim tiền SSA một tháng.
Trong khi đó, về hưu năm 65 tuổi, tiền SSA sẽ là 1.124 Mỹ kim /tháng. Quả thực
là một mức chênh lệch quá xa mà bạn phải gánh chịu trong suốt những năm còn lại
của đời sống. Là vì, nếu đã lãnh 761 Mỹ kim rồi thì cứ như vậy mà lãnh, chứ
không phải như một số người quen của Eric lầm tưởng, mình lãnh 761 trong 3 hoặc
4 năm đầu mà thôi, rồi đến tuổi hưu chính thức thì tiền SSA sẽ tăng lên 1,124 Mỹ
kim đâu.
Nếu vì
hoàn cảnh không thể làm gì khác hơn được thì đành chịu. Chỉ có một điều tiếc rằng,
cái số tiền hưu 761 Mỹ kim ấy nó lại xấp xỉ với tiền trợ cấp SSI (người lãnh
SSI trong tiểu bang California hiện nay được khoảng 761 tới 850 Mỹ kim một
tháng, tùy hoàn cảnh). Tới năm 65 tuổi, có thể bạn sẽ không xin được trợ cấp
SSI. Sở dĩ có kiểu nói nửa chừng “có thể được, mà cũng có thể không được” như vậy,
là vì lợi tức hiện nay của bạn đã xấp xỉ SSI rồi.
Nếu xin
được SSI thì bạn sẽ trở thành một người lãnh trợ cấp xã hội giống như trường hợp
đã nêu trên. Nhưng nếu không xin được SSI thì bạn sẽ có nhiều thiệt thòi như
sau:
- Bạn sẽ không
được bảo hiểm y tế của tiểu bang (Medi-Cal hoặc Medicaid).
- Bạn sẽ được
bảo hiểm y tế của chính phủ liên bang (Medicare) bởi vì đã tới tuổi 65 tuổi, miễn
phí cho Part A (đi bệnh viện), nhưng phải đóng khoảng 100 Mỹ kim/tháng (theo
giá bây giờ) cho Part B (đi bác sĩ) và vài chục Mỹ kim/tháng cho Part D (mua
thuốc). Trong khi đó, những người ăn SSI thì có Medicaid, Medicare Part A, Part
B, và Part D mà không phải bỏ ra đồng nào. Chính vì thế, Eric có nghe nhiều người
trong cộng đồng Việt nam mình nói, ở nước Mỹ một là giầu hẳn để hưởng được nếp
sống thực sự tư bản, hai là nghèo hẳn để được hưởng các thứ trợ cấp nhân đạo của
một xã hội văn minh, chứ cứ “xấp xỉ” nửa chừng nửa vời là thiệt thòi nhất. Bạn
có nghĩ như vậy không?
Trên đây
là một số kiến thức dựa vào những tập tục chung về SSA và SSI. Áp dụng vào hoàn
cảnh mỗi người có thể khác, và sẽ được nhân viên sở An Sinh Xã Hội, gọi là Worker,
cứu xét từng trường hợp.
Eric Trần
Lời từ chối trách nhiệm
(Disclaimer): Đây chỉ là một số kiến thức tổng quát về vấn đề SSA và SSI, không
phải là cố vấn luật pháp. Mọi thắc mắc và tham khảo về vấn đề luật pháp, xin
liên lạc với văn phòng Luật Sư của bạn.
Trợ cấp
SSI hay trợ cấp tiền già?
Chúng ta
đã dành khá nhiều thời giờ nói về các qui định liên quan đến tiền hưu, là quyền
lợi dành cho người đi làm nay đến tuổi già.
Quyền lợi
đó có tên chính thức là tiền An Sinh Xã Hội, được mọi người thừa nhận gọi tắt
là SSA, mặc dầu cái chữ tắt đó không hoàn toàn chính xác. Hôm nay chúng ta sẽ
nói đến một thứ tiền khác, có nhiều điểm giống nhưng về bản chất thì rất khác
so với tiền SSA mà chúng ta đã đề cập trong mấy tuần qua.
Đó là tiền
SSI, một thứ trợ cấp xã hội ảnh hưởng tới rất nhiều người gốc Việt. Xin được minh
định trước: Người viết không phải là nhân viên trong văn phòng An Sinh Xã Hội,
cũng không phải là luật sư hay người bầu chủ (advocate) cho ai. Những gì trình
bầy ở đây được nhìn dưới nhãn quan một người dân, một người có bà con bạn bè hiện
“ăn” SSI, cũng là một người có thể sẽ ăn SSI trong tương lai gần, một người
trong “thế giới những người tiêu thụ” theo đúng tiêu chuẩn của trang báo này.
Vì thế, chúng tôi xin đón nhận sự chỉ giáo của những bậc cao minh, và mở rộng cửa
với ý kiến của mọi thành phần cùng nằm trong “thế giới những người tiêu thụ”.
Điều kiện
để nhận trợ cấp SSI?
Trước
tiên, tên đầy đủ của SSI là Supplemental Security Income, cái tên gọi nói lên đầy
đủ ý nghĩa của một chương trình trợ cấp tiền bạc (income) nhằm bổ túc
(supplement) và tạo ra sự an ninh (security) cho đời sống. Từ định nghĩa đó,
chương trình SSI được áp dụng với người công dân Hoa Kỳ không đủ tiền bạc chu cấp
những nhu cầu tối thiểu, mà cũng không còn sức để đi làm nuôi thân được vì một
trong 2 lý do sau đây:
Tuổi già –
hiện nay được qui định là 65 tuổi.
Bệnh tật
– được giám định bởi một hội đồng y khoa của chính phủ (thực tế chỉ là một vị
bác sĩ được nhà nước chỉ định) là không còn đủ sức lao động.
Xét như vậy
thì cái chữ “tiền già” mà người Việt chúng ta thường dùng để chỉ loại Income
này thực sự không chính xác. Bản thân người viết đã vài lần được nghe nhân viên
trong văn phòng chính phủ bắt bẻ cái ý niệm “old age income”. Họ nói, không có thứ
tiền nào gọi là tiền già, mà chỉ có tiền trợ cấp - do lòng tốt của xã hội, cụ
thể là của những người đi làm đóng thuế - dành cho những công dân gặp hoàn cảnh
khó khăn nhưng không còn tự đi làm nuôi thân được nữa mà thôi. Hiểu như vậy thì
để nhận được trợ cấp SSI, đương đơn phải có 3 điều kiện như sau:
1. Là
công dân Hoa Kỳ (sinh ở Mỹ hoặc đã được nhập tịch)
2. Gặp
hoàn cảnh khó khăn nhất thời khiến cho đời sống ở dưới mức an toàn, chẳng hạn
như không có chỗ nương náu, không có tiền mua cơm ăn khi đói, không có tiền mua
thuốc khi bệnh.
3. Nhưng
lại không còn khả năng đi làm được nữa vì tuổi đã già hoặc vì tàn tật.
Xin bạn để
ý chữ “khó khăn nhất thời”, nghĩa là xã hội tin rằng khó khăn chỉ là tạm thời,
và chắc chắn hoàn cảnh của bạn sẽ sáng sủa hơn lên. Sự trợ giúp được phác họa
trên căn bản đầy thiện lành chỉ có trong một xã hội mà sự tôn trọng lẫn nhau đã
là một qui luật, một tập tục được qui chế hóa. Và cũng vì cái ý niệm “khó khăn
nhất thời” này mà trợ cấp SSI không phải là một số tiền bất biến, nó thay đổi
theo hoàn cảnh, theo thời gian… cụ thể là theo khả năng tự mưu sinh của đương
đơn. Chẳng hạn: Tháng Hai, bạn kiếm được 350 Mỹ kim thì xã hội giúp thêm 500 Mỹ
kim; sang tháng Ba, bạn lại tự có được 600 Mỹ kim – do con cái biếu tặng, do
người nào đó trả món nợ cũ, hoặc do bất cứ một lý do gì khác miễn là đồng tiền
vào tay bạn – thì nay xã hội xin biếu thêm 250 Mỹ kim; sang tháng sau nữa bạn
được thần tài gõ cửa, ghé Las Vegas trúng được 500 Mỹ kim, cộng thêm 500 con
cái biếu tặng, vậy là bạn có cả thảy 1.000 Mỹ kim; với số tiền đó bạn đã tự
trang trải được các nhu cầu cần thiết cho đời sống mình, nên khỏi cần nhờ đến
tiền xã hội nữa nhé….
Cái triết
lý của trợ cấp SSI là như vậy, nó dựa trên nhu cầu (need-based) và lòng tự trọng
của người nhận trợ cấp: Cần thì xin mà không cần thì thôi. Bạn có thể thắc mắc,
“Đành rằng sự giúp đỡ dựa trên căn bản nhu cầu và chỉ là tạm thời. Nhưng làm
sao văn phòng biết được tiền tôi có mỗi tháng là bao nhiêu mà gia giảm?” À, báo
cáo cái khoản này là bổn phận của bạn, nó dựa trên lòng tự giác, tự trọng của bạn.
Thực tế,
ít có người nào báo cáo, trừ trường hợp không thể giấu được. Chính vì thế mà
trong lịch sử SSI mới có những cuộc điều tra vì lạm dụng. Và người ta sợ rằng
cái định chế tốt lành mà xã hội con người phải cần đến cả trăm năm mới thành hình
được nay đang bị xói mòn, để đến lúc những người lâm vào hoàn cảnh khó khăn đau
đớn thật sự… thì không còn tìm được sự trợ giúp cần thiết nữa. Và ngay cả những
người đã đi làm hiện lãnh tiền hưu SSA ở mức quá khiêm tốn muốn xin được giúp đỡ
thêm có thể cũng gặp khó khăn.
Eric Trần
--
__._,_.___
No comments:
Post a Comment
Thanks