PHỈ BÁNG - VU KHỐNG - MẠ LỴ
Defamation ( Libel - Slander )
Phúc Linh
Trong sinh hoạt xã hội, trong sinh hoạt cộng đồng Việt Nam hải ngoại, trong đời sống hàng ngày, sự va chạm giữa người này với người nọ là không thể tránh được vì nhiều lý do, chẳng hạn do bất đồng quan điểm, hoặc tranh giành chức vị hư danh, hoặc phe đảng trong sinh hoạt cộng đồng, vì tranh giành quyền lợi trong sinh kế, …. từ đó, tạo ra xích mích, gây ra bất hòa, phát sinh lời qua tiếng lại giữa các bên, tranh cãi giữa các phe nhóm, có thể là lời nói trực tiếp ngay mặt người ta, hoặc có thể là gián tiếp bằng việc rỉ tai, tuyên truyền những sự việc bịa đặt, xuyên tạc sự thật nhằm vu khống người khác, ….thậm chí chụp mũ nhau là người của Mặt trận giải phóng miền Nam, là Cộng sản, là tay sai Cộng sản… cũng có thể bằng hình thức đả kích nhau qua báo chí, tạp chí, bán nguyệt san, trên các diễn đàn internett với những bức tranh biếm họa bẩn thỉu, tục tĩu..…
Nói chung, những sự kiện đáng tiếc đó có thể xảy ra dưới nhiều hình thức, có thể bằng lời nói, hoặc bằng sự truyền miệng qua một người thứ ba để sang tai cho đối phương, cũng có thể bằng văn viết, hoặc bằng hình vẽ.
Trong ngôn ngữ Việt Nam, “ phỉ báng ” được định nghĩa là “ chê bai, chế nhạo, chửi rủa một cách thậm tệ ”, còn “ vu khống ” là bịa đặt người ta làm hành vi xấu, hành vi, thái độ không có thật để làm mất danh dự, uy tín của họ. Vì thế, trong tiếng Việt, phỉ báng bao gồm cả mạ lỵ.
Hành vi bị người đời gọi là phỉ báng, vu khống hoặc mạ lỵ khi hành vi được thực hiện nhằm mục đích cố ý xúc phạm đến danh dự của người khác, thường diễn ra bằng việc sử dụng lời nói hoặc bất cứ hành động nào, bao gồm cả hình vẽ, tranh biếm họa…nhằm bày tỏ thái độ khinh bỉ để làm nhục người khác, hoặc gán ghép cho họ một sự việc xấu xa.
Trong tiếng Anh, từ ngữ “defamation” dịch ra tiếng Việt là “ bịa đặt nhằm bôi bẩn người khác ”.
Và trong hành vi gọi là “ bịa đặt nhằm bôi bẩn người khác ” có những hành vi gọi là vu khống - phỉ báng – mạ lỵ.
Như vậy, chữ “defamation” bao gồm cả hai từ ngữ là “ Libel ” và “ Slander ”, cả hai chữ này đều có chung ý nghiã là vu khống - phỉ báng – mạ lỵ.
Vậy Libel và Slander khác nhau ở chỗ nào ?
Libel là sử dụng văn viết, in ấn trên báo chí, bích chương, hình vẽ, viết trên diễn đàn internet để bôi bẩn người khác.
Slander là dùng lời nói để bôi bẩn người khác
Tóm lại, để bị gọi là phỉ báng, vu khống, mạ lỵ bao gồm tất cả những hành vi, lời nói cố tình thực hiện bằng mọi cách để thóa mạ, khinh bỉ, nói chung là xúc phạm đến danh dự, uy tín của người khác, nhằm đạt được điều mong muốn là làm cho bạn bè, thân nhân của họ, những người sống trong khu gia cư, những đồng hương trong cộng đồng …có ý nghĩ lệch lạc về nhiều phương diện, chẳng hạn tư cách, đạo đức, khả năng của người đó.
Khi một người nói ra, viết ra những lời lẽ về người khác, mà khi được cho nghe qua, ai cũng hiểu đó là những lời lẽ nhằm ý định vu khống hoặc phỉ báng người khác, đó mới gọi là vu khống hoặc phỉ báng.
Khi nói, khi viết những lời lẽ bẩn thỉu, xấu xa, không đúng sự thật về người khác, kẻ đó chỉ suy nghĩ đơn giản là “ bêu xấu, làm cho bõ tức, bõ ghét, làm cho kẻ thù phải xấu hổ “ chứ không nghĩ đến hậu quả sẽ có ngày phải ra trả lời trước tòa án về hành vi xấu xa của mình nên khi ra trước Tòa án, với mục đích chạy tội, kẻ nói, kẻ viết những lời lẽ xấu xa, tồi tệ đó thường có chung một thái độ là cãi lý rằng họ không hiểu câu nói đó, lời văn viết đó lại mang ý nghĩa nặng nề trước pháp luật như vậy thì lời cãi bướng, cãi chày cãi cối này sẽ không được Tòa án chấp nhận, dựa theo câu tục dao pháp lý “ Lata culpa est nimia neglegentia, id est non intelligere quod omnes intelligent ” nghĩa là “ Không hiểu điều mọi người hiểu thì phạm lỗi nặng vì đó là sự bất cẩn quá mức ” và lỗi nặng trong luật có ý nghiã tương đương với “ ác ý ” hoặc “ cố ý gây thiệt hại ”.
Cũng vậy, khi một người cho rằng họ đã bị vu khống hoặc phỉ báng, mà khi được cho người khác nghe qua, ai cũng hiểu đó không phải là những lời lẽ nhằm mục đích vu khống hoặc phỉ báng, thì kẻ cho rằng mình bị vu khống hoặc phỉ báng sẽ bị người ta chê cười là kẻ nhỏ mọn hoặc muốn kiếm chuyện với người khác hoặc là kẻ chuyên thù vặt.
Tại sao ? Lý do rất đơn giản, bởi vì kẻ đó là kẻ đã cố tình “ Không chịu hiểu điều mọi người hiểu ”.
Khi nói đến sự thiệt hại, nguyên đơn phải chứng minh rõ ràng và cụ thể mình đã bị thiệt hại như thế nào, và cũng không thể quên phí tổn trả cho luật sư.
Nếu bạn tin rằng bạn đã là nạn nhân của hành vi phỉ báng, bạn có thể đòi hỏi công lý trả lại sự trong sạch cho bạn bằng một vụ kiện dân sự. Tuy nhiên, bạn sẽ phải chứng minh rằng lời nói, lời tuyên bố là sai, chứng minh rằng hành vi đó đã làm cho bạn bị thiệt hại và cho thấy rằng kẻ đã có lời nói đó, bài viết đó đã được thực hiện mà không có sự tìm hiểu, nghiên cứu đầy đủ để biết liệu nó có là sự thật hay không.
If you believe you have been the victim of defamation, you can get justice by bringing a civil suit. However, you will have to prove that the statement made was false; prove that the statement did damage to you; and show that the statement was made without sufficient research to know whether it was true or not.
Khi phỉ báng là một tuyên bố chống lại các nhân vật của công chúng, giống như nhân viên công quyền, người có chức vụ của các tập đoàn kinh doanh lớn, hoặc nghệ sĩ biểu diễn, nguyên đơn cần phải có thêm một số chứng cớ cần thiết khác thì vụ kiện mói có thể thành công được.
When the defamation is a statement made against public figures, like members of the government, officers of large corporations, or performing artists, additional proof is needed for a successful lawsuit
Người bị vu khống - phỉ báng phải chứng minh rằng lời nói đã được bị đơn cố tình làm như vậy với " ác ý thực sự " và bất chấp sự thật là như thế nào.
Nói cách khác, người vu khống - phỉ báng phải hành động như vậy với ý định hãm hại và / hoặc đã phát ngôn một cách bừa bãi, không quan tâm, không cần biết đến sự thật ra sao.
The defamed person must prove that the statement was made with "actual malice" and with disregard for the truth. In other words, the person who defamed must have done so with the intention of doing harm and/or with a reckless disregard for the truth.
Luật pháp Hoa kỳ qui định như sau :
Defamation
Bịa đặt nhằm bôi bẩn người khác
Từ ngữ “ Defamation ” nghĩa là “ sự bịa đặt nhằm bôi bẩn người khác ”, có ý nghĩa rộng rãi, dịch ra tiếng Việt thì bao gồm cả ba tội danh là phỉ báng – mạ lỵ và vu khống.
Defamation xảy ra khi một người nói ra những điều hoàn toàn không đúng sự thật về người khác, và lời nói xuyên tạc sự thật đó làm cho người khác phải gánh chịu những thiệt hại, đặc biệt là khi những lời nói bịa đặt đó được loan truyền ra công chúng.
Từ ngữ “Defamation” này bao gồm hai trường hợp gọi là “Libel” và “Slander”.
Defamation occurs when someone delivers a false statement about someone else, and that false statement causes the "someone else" to suffer harm, particularly when the false statement is published. Includes both libel and slander
Để có thể gọi là phỉ báng, mạ lỵ, hoặc vu khống, hành vi đó phải được thực hiện một cách “ công khai ” (published) có nghĩa là lời nói đó phải được người thứ ba nghe được, hoặc biết rõ, không phải là nghe đồn, không phải là nghe người khác nói
Thật là không dễ dàng để chứng minh như trường hợp lời nói bịa đặt, xuyên tạc sự thật được viết ra trên giấy bởi vì người thứ ba thường không muốn bị liên can đến pháp luật, tốn tiền luật sư là gánh nặng tài chánh cho gia đình.
For the purposes of defamation, "published" means that the statement was made to a third party, not simply that the false statement was put in print.
Hành vi vu khống – mạ lỵ - phỉ báng được gọi là LIBEL khi lời nói hoàn toàn không đúng sự thật về người khác được viết ra trên giấy, chẳng hạn viết trên những nhật báo và tạp chí bao gồm cả trên trang báo Internett (online)
Libel is the issuance of false statements in print, like newspapers and magazines, even in their online formats.
Hành vi vu khống – mạ lỵ - phỉ báng được gọi là SLANDER khi lời nói hoàn toàn không đúng sự thật về người khác được thể hiện không phải bằng hình thức văn viết hoặc in ấn, thông thường là bằng lời nói với người khác
Slander is making false statements in a non-print format, usually statements that are spoken to others.
Luật của Tiểu bang Texas dùng từ ngữ “ phỉ báng thanh danh của người khác ” để chỉ những vụ việc xảy ra khi một người có những lời nói hoặc chữ viết không đúng sự thật, xuyên tạc sự thật nhằm ý đồ làm tổn hại cho danh dự của người khác hoặc ám chỉ người đó là kẻ có tư cách tồi tệ.
Texas law uses the phrase "defamation of character" to cover incidents in which someone makes a false statement to injure another person's reputation or imply the person has bad character.
Theo luật, những lời nói trên các cơ quan truyền thông cũng bị coi là vu khống, phỉ báng (slander) nếu có dụng ý để hãm hại người khác về thanh danh, uy tín, công việc làm ăn của cá nhân, cơ sở làm ăn của đối phương bị ám chỉ.
Ngày nay, với sự phát triển của internet, thỉnh thoảng, người ta thấy trên các diễn đàn xuất hiện vài cá nhân – không loại trừ những người trong giới trí thức - sử dụng Nick ma, Email ảo công khai (published) bôi nhọ, vu khống, mạ lỵ với dã tâm, ác ý gây tổn hại thanh danh, danh dự (reputation), uy tín (credibility) của cá nhân, của cơ sở làm ăn của người khác…
Tại thành phố Houston, Texas, có những kẻ bất lương không thích nghe nói đến lẽ phải, ghét nghe nói đến công bằng xã hội, bỏ ngoài tai các từ ngữ “danh dự, lương tâm, tự trọng và đạo đức”, làm ra các Email ảo, nick ma thường xuyên mạ lỵ, phỉ báng, nhục mạ người khác bằng những lời lẽ bẩn thỉu, tục tĩu của kẻ không có văn hóa,mà từ ngữ bình dân gọi là kẻ vô giáo dục.
Phúc Linh
__._,_.___
No comments:
Post a Comment
Thanks