Thông tin “xấu, độc hại” sao lại thu hút công chúng?
Anh Vũ, thông tín viên RFA
2015-02-09
2015-02-09
Một số các trang mạng được dân theo dõi thường xuyên
RFA
Your browser does not
support the audio element.
Gần đây truyền thông nhà
nước và một số quan chức kêu gọi dân chúng nên quay lưng lại với các thông tin
được cho là “xấu, độc hại”. Tuy vậy, trên thực tế cho thấy các trang mạng nhạy
cảm này vẫn thu hút được một số lượng rất lớn người theo dõi.
Vì sao lại có hiện tượng
như vậy và lỗi thuộc về ai?
Khi người dân “đói thông
tin”
Hiện tượng việc xuất
hiện các trang mạng ẩn danh, như Quan Làm Báo hay Chân dung Quyền lực… trước
các sự kiện quan trọng của Đảng CSVN, đã trở thành vấn đề mang tính quy luật
trong việc tranh chấp quyền lực.
Với các thông tin thâm
cung bí sử về các quan chức lãnh đạo cao cấp, đã làm rúng động nội bộ Đảng CSVN
và đẩy truyền thông nhà nước lâm vào sự khủng hoảng, do đánh mất lòng tin của
dân chúng.
Đánh giá sự nguy hiểm
của các trang mạng kể trên, Thứ trưởng Bộ TT&TT Trương Minh Tuấn nói rằng:
" Trên mạng xã hội, có những trang blog chống đối quyết liệt Đảng, Nhà
nước, bôi nhọ, nói xấu nhiều lãnh đạo cao cấp. Những thông tin xấu, độc hại,
nếu không kịp thời ngăn chặn, giải quyết sẽ gây tác động rất lớn đến tâm tư
nguyện vọng, tình cảm của người dân, gây ra sự hoài nghi trong xã hội.".
Điều đó cho thấy truyền
thông nhà nước đã và đang phải đối mặt với một thách thức mới, mà với tư duy
truyền thông cũ đã không đáp ứng được. Nhà báo tự do Ngô Nhật Đăng nhận xét:
Bây giờ người dân họ bảo
họ không tin, họ không tin những gì Ban Tuyên huấn nói, Bộ TT&TT nói, cho
nên họ phải đi tìm các thông tin trên mạng của CDQL, QLB nói và họ tin vào
những cái ấy
Nhà báo Trần Ngọc Tuấn
“Trang CDQL khi mới ra
đời trong một thời gian ngắn đã có hàng chục triệu người vào đọc, điều đó nó
gây ra thành một sự kiện khá ồn ào. Trong khi các thông tin nhà nước đưa ra thì
không trung thực và toàn bộ 800 tờ báo của nhà nước, mà người ta nói rằng chỉ
có một ông tổng biên tập được sự định hướng thông tin của Ban Tuyên giáo TƯ và
một luồng thông tin mà Đảng chỉ muốn cho dân nghe. Tức là các thông tin đưa ra
ấy chắc chắn nó không có hồn và sức sống. Vì thế, việc truyền thông nhà nước đi
theo cái hướng ấy thì chuyện lâm vào khủng hoảng là điều đương nhiên.”
Trong kỷ nguyên thông
tin với phương tiện internet như hiện nay, thì công chúng luôn luôn tin vào các
thông tin có bằng chứng thuyết phục. Nhà báo tự do Trần Ngọc Tuấn chia sẻ:
“Bây giờ người dân họ
bảo họ không tin, họ không tin những gì Ban Tuyên huấn nói, Bộ TT&TT nói,
cho nên họ phải đi tìm các thông tin trên mạng của CDQL, QLB nói và họ tin vào
những cái ấy. Truyền thông Nhà nước khủng hoảng từ lâu rồi, khủng hoảng có
truyền thống, bởi vì truyền thông trong nước là truyền thông một chiều và với
một tư duy cách đây 50 năm – nửa thế kỷ rồi vẫn cái tư duy như vậy, úp úp, mở
mở. Nghĩa là một cái tư duy không lành mạnh. Nếu như Đảng CSVN mạnh mẽ, tự tin
và khẳng định mình thì hãy đưa thông tin một cách chính xác đi.”
Trả lời câu hỏi, vì sao
các trang mạng “xấu, độc hại” này lại thu hút được một số lượng rất
lớn người theo dõi?
Nhà báo tự do Trần Ngọc Tuấn
thấy rằng, đây là một bài học chua xót trong việc tuyên truyền độc quyền của
truyền thông nhà nước. Ông nói với chúng tôi:
“Bởi vì người dân ở
trong nước đói thông tin lắm, từ trước đến nay họ chỉ được nghe thông tin một
chiều. Nhưng mà họ biết các quan chức các cấp huyện, cấp tỉnh, thành phố tham
nhũng thôi, chứ không biết các quan chức ở cấp cao hơn tham nhũng thế nào? Vì
thế khi trang thông tin CDQL ra đời và được vào truy cập một cách hết sức dễ
dàng, chính những cái đấy đã giúp cho họ hiểu. Và họ bảo vì trang CDQL vô cùng
có sức thuyết phục, vì nó đã trưng ra các bằng chứng, bằng hình ảnh, có những
thông tin về các HĐ buôn bán. Và lúc đó thì họ mới thấy rằng, té ra tất cả,
không phải chỉ là quan huyện, quan tỉnh đâu, mà các quan chức trung ương cũng
thế. ”
Bởi vì người dân ở trong
nước đói thông tin lắm, từ trước đến nay họ chỉ được nghe thông tin một chiều.
Nhưng mà họ biết các quan chức các cấp huyện, cấp tỉnh, thành phố tham nhũng
thôi, chứ không biết các quan chức ở cấp cao hơn tham nhũng thế nào?
Nhà báo Trần Ngọc Tuấn
Theo VNN online, GS.
Viện sĩ Trần Ngọc Thêm, Ủy viên Hội đồng lý luận Trung ương chia sẻ rằng "Nếu
không chủ động cung cấp trước thì mặt trận thông tin chính thống sẽ bị bỏ
trống. Có khoảng trống thì dân chúng phải nghe ngóng, suy đoán, đồn thổi. Thông
tin vỉa hè, mạng xã hội có cơ hội lên ngôi. Các thế lực chống đối cũng nhân đó
mà ùa vào tuyên truyền, lũng đoạn thông tin"
Nguyên nhân và lỗi lầm
Do trang CDQL áp dụng
cách làm truyền thông với các bằng chứng có sức thuyết phục cao, và đánh trúng
vào tâm lý thích tìm kiếm thông tin thâm cung bí sử của số đông. Nhà báo
tự do Ngô Nhật Đăng chia sẻ:
“Ngoài cái bản tính tò
mò trong cung đình của mọi người đối với các thông tin được cho là thâm cung bí
sử, nó còn một cái nguyên nhân mà chúng ta cần phải nhìn sâu hơn nữa. Đó là
Đảng và Nhà nước đang nắm vận mệnh của hàng chục triệu người, những người ăn
lương nhà nước như lực lượng vũ trang, các công chức… đang phải chịu sự tác
động rất nhiều. Mọi sự thay đổi ở trên đều ảnh hưởng đến họ, thượng tầng kiến
trúc có một cái gì xáo động lập tức sẽ ảnh hưởng rất lớn đến hạ tầng cơ sở ở
bên dưới. Nên việc họ quan tâm nhiều đến những thông tin đó tôi nghĩ là điều
hợp lý.”
Nói về nguồn gốc và
nguyên nhân sâu xa của hiện tượng người dân có xu hướng tin vào các thông tin
phi chính thống hơn là các thông tin từ truyền thông nhà nước. Nhà báo tự do
Ngô Nhật Đăng nói:
Lỗi trách nhiệm tôi cho
là to nhất theo tôi là do Bộ TT&TT, cùng Ban Tuyên giáo vì đã không làm
được những việc cần thiết ngoài việc bưng bít. Và họ đã quên đi một điều bây
giờ là một thế giới phẳng, người dân có thể truy cập tất cả các thông tin
Nhà báo Trần Ngọc Tuấn
“Cũng nhờ công nghệ
internet làm cho dân trí phát triển nên người ta mới thấy rằng mọi cái ý thức
hệ hay mọi thông tin (của Đảng) đều dựa trên những sự cắt xén, sự không trung
thực nếu không muốn nói là giả dối. Cho nên mới có cái hiện tượng người ta nói
rằng: “Những gì Ban Tuyên giáo nói đúng thì chắc là sai và những gì Ban Tuyên
giáo nói sai thì chắc là đúng.” Trước đây trên trang nhất báo Pháp Luật Thành
phố HCM trích lời của một lãnh đạo Ban Tuyên giáo có nói rằng “Làm tuyên giáo
phải biết nói ngược.”. Vâng, tôi thấy rằng cái câu đó nói rất rõ bản chất của
Ban Tuyên giáo.”
Khi được hỏi, lỗi do ai
khiến truyền thông nhà nước lâm vào tình trạng khủng hoảng như hiện nay? Nhà
báo tự do Trần Ngọc Tuấn khẳng định:
“Lỗi trách nhiệm tôi cho
là to nhất theo tôi là do Bộ TT&TT, cùng Ban Tuyên giáo vì đã không làm
được những việc cần thiết ngoài việc bưng bít. Và họ đã quên đi một điều
bây giờ là một thế giới phẳng, người dân có thể truy cập tất cả các thông tin.
Đấy là một sự bất lực của truyền thông. Còn đối với tôi và rất nhiều người thì
nghĩ rằng cái Ban Tuyên giáo là cái bọn nhố nhăng và với họ thì tôi phải cám ơn
vì họ là những kẻ chống và phá chế đội hiệu quả lắm.”
Không phải ngẫu nhiên mà
gần đây Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã buộc phải lên tiếng và cho rằng: "
Vậy làm sao để thông tin đó đúng đắn, chúng ta không ngăn, không cấm được đâu
các đồng chí. Phải đưa thông tin chính xác, kịp thời thì người dân mới có
lòng tin. Đây là nhiệm vụ mới cần phải làm tốt trong năm nay". Đây có
lẽ là một giải pháp đúng đắn và cần thiết cho truyền thông của Đảng trong lúc
này.
Chính
trị Việt Nam: Thay đổi hay không?
Kính Hòa, phóng viên RFA
2015-02-09
2015-02-09
Lính đứng gác ở buổi họp đánh dấu kỷ niệm 85 năm thành lập của
đảng tại Hà Nội ngày 2 tháng 2 năm 2015
AFP
Your browser does not
support the audio element.
Toàn trị hay không toàn
trị?
Trong tuần qua các
bloggers quan tâm nhiều đến đảng cộng sản Việt nam nhân ngày kỷ niệm 85 năm
thành lập của đảng này. Câu nói nổi tiếng cách đây không lâu của người đứng đầu
đảng là ông Nguyễn Phú Trọng lại được nêu ra, khi ông này cho rằng đảng của ông
sẽ thay đổi chính trị chứ không đổi thể chế. Nhà kinh tế Lê Đăng Doanh nói rằng
ông không hiểu ông Trọng muốn nói gì, còn cây bút Thiện Tùng thì viết trên blog
Bauxite Vietnam rằng
Việc thay đổi cơ chế
chính trị mà hội nghị 10 nêu ra chẳng qua là hình thức, nhằm trang trí bộ
mặt cho sáng sủa một chút, chớ thực chất là “bình mới rượu cũ”, vẫn là Đảng
Cộng sản Việt Nam cầm quyền tối hậu, lãnh đạo nhà nước và xã hội một cách trực
tiếp, toàn diện, tuyệt đối theo điều 4 Hiến pháp hiện hành.
Sự cai trị “toàn diện”
mà Thiện Tùng đề cập thường được những người có ý kiến kiến khác biệt với đảng
cộng sản gọi là toàn trị, một từ có ý nghĩa không tốt, nhưng cũng chưa thấy
đảng cộng sản hay những cơ quan truyền thông của đảng đính chính về chuyện này.
Blogger Tiến sĩ Nguyễn Thị Từ Huy suy nghĩ về sự toàn trị hay không toàn trị
của thể chế chính trị xã hội hiện nay ở Việt nam, bà thấy rằng ngay cả trong
những khu vực tưởng chừng như không có bóng dáng của đảngnhư các công ty tư
nhân, các coongty có vốn nước ngoài, đảng cũng cố gắng vươn cách tay mình vào
đó, và bà nêu ra những nhận xét sau đây
Trong mọi phạm vi xã
hội: nông thôn, thành thị, miền núi… đảng nhất định thiết lập sự kiểm soát và
khẳng định tham vọng củng cố quyền lực tuyệt đối của đảng. Không có một lĩnh
vực nào được phép phi chính trị, bằng chứng hùng hồn là những ai đòi quân đội
phải phi chính trị để bảo vệ Tổ quốc sẽ bị xếp vào « thế lực thù địch ».
Nhưng « phi chính trị » ở đây phải được hiểu theo cách của đảng, nghĩa
là không một lĩnh vực nào được phép nằm ngoài sự kiểm soát của đảng, và mọi
lĩnh vực đều phải phục vụ đảng
Sự độc tôn quyền lực này
dẫn đến việc quyền lực của đảng cộng sản và các đảng viên của nó không được
kiểm soát trong mấy chục năm qua. Trong một lần phát biểu mới đây, ông Vũ Ngọc
Hoàng, Phó trưởng ban tuyên giáo trung ương, cơ quan phụ trách tuyên truyền của
đảng cộng sản và của chế độ nói rằng phải kiểm soát quyền lực, và rằng đó là
kinh nghiệm quý báu của nhân loại, nhưng bằng cách cụ thể nào thì không thấy
ông nói tới, và lại càng không nói tới nguyên nhân của mọi vấn đề chính là
quyền lực tối thượng của đảng.
Phản biện bài phát biểu
của ông Vũ Ngọc Hoàng, trang Bauxite Việt nam bình luận
“Kinh nghiệm quý báu”
của nhân loại là gì? Là: Tam quyền phải được phân lập chứ không phải được phân
công từ một ông chủ, từ một đầu mối duy nhất của một đảng. Tay trái có thể
chống lại tay phải hay không nếu vẫn từ sự chỉ huy của một cái đầu? Muốn kiềm
chế lẫn nhau cần có đa đảng thật sự chứ không phải đa đảng giả hiệu, huống chi
độc đảng?
Quyền lực chính trị của
đảng lại càng lớn hơn sau khi kết duyên cùng nên kinh tế thị trường mà đảng gọi
là định hướng xã hội chủ nghĩa. Tuy mối tình này có nhiều trắc trở nhưng lại
đem đến nhiều lợi ích cho đảng và các thành viên của mình. Và đây là một trong
những nguyên nhân mà theo Giáo sư Nguyễn Hưng Quốc, làm cho nền độc tài đảng
trị, hay độc tài tập thể, khó biến mất hơn là độc tài cá nhân. Nhận xét này của
Giáo sư Quốc trùng với một bạn đọc trang blog của Tiến sĩ Nguyễn Thị Từ Huy,
độc giả này viết rằng
Không phải họ không biết
tự do tốt hơn cho xã hội nhưng vì lợi ích nhóm đã chi phối và là nguyên nhân
lớn nhất kìm hãm tự do ở Việt Nam.
Một ví dụ nhãn tiền cho
sự cấu kết của quyền lực toàn trị và kinh tế thị trường làm xôn xao dư luận
trong tuần qua là một câu chuyện, nhìn qua tưởng như chẳng có gì liên quan đến
chính trị. Đó là chuyện Con ruồi Tân Hiệp Phát.
Câu chuyện bắt đầu bằng
sự dàn xếp nhau giữa hai chủ thể dân sự là một người bán lẻ và công ty sản xuất
nước giải khát Tân Hiệp Phát về chuyện có một con ruồi trong chai nước còn đóng
nút của công ty này. Cơ quan công quyền đã can thiệp bằng cách truy tội cho
người bán lẻ, và Tân Hiệp Phát biến thành kẻ bị hãm hại. Hơn nữa, các quan chức
công quyền còn cho là người bán lẻ phải biết ơn công ty nọ. Blogger Cánh Cò so
sánh cách diễn đạt này không khác gì cái cách mà người ta cho rằng nhân dân
phải biết ơn đảng chứ không phải là ngược lại:
Tân Hiệp Phát phải mang
ơn những con người nhỏ bé được gọi là bán lẻ như anh Minh mới đúng, vì nếu
không có những con người nhỏ bé ấy chắc chắn là không có Tân Hiệp Phát. Giống
như đảng, không có nhân dân cùng khổ kia thì làm gì có đảng để mà ban ơn ảo?
Đứng trước một hiện
trạng xã hội nhiều nhiễu nhương, Tiến sĩ Tô Văn Trường viết rằng
Con người và thể chế
cũng như kinh tế và chính trị là quan hệ nhân quả và là huyết mạch của vấn đề
Việt Nam hiện nay. Thực trạng đất nước hôm nay nhiều chuyện buồn hơn vui bởi vì
càng ngày càng phát hiện thêm nhiều ngõ ngách buồn.
Ông nói rằng phải thay
đổi, vì cái gọi là chủ nghĩa xã hội là một điều cao cả, nhưng không hiện thực,
nó chỉ nên được coi là một đức tin, như vô vàn niềm tin, tôn giáo ở nhiều cộng
đồng khác nhau. Ông viết tiếp:
Thay đổi là xu hướng tất
yếu của thời đại hiện nay trong một thế giới hội nhập đối với bất kỳ quốc gia
nào nếu muốn tồn tại và phát triển. Một xã hội “trước sau như nhất” là xã hội
xơ cứng, bảo thủ mang trong đó mầm mống của sự già nua, ốm yếu, không theo kịp
thời đại thì ắt dẫn đến hậu quả khôn lường.
Cách quản lý nhà nước
của ta hiện nay đang thúc đẩy cho sự phân hóa giai cấp, phân hóa tư tưởng trong
cái nền “tiểu nông”! Việt Nam theo xu hướng không phải tư bản chủ nghĩa mà là
manh mún, dối trá, rất vô thường mà nếu không tái cấu trúc thể chế và tổ chức
nhân sự thì sẽ là vô phương cứu chữa!
Nhưng trong diễn từ mới
đây nhất của người đứng đầu đảng là Nguyễn Phú Trọng thì đảng cầm quyền vẫn
kiên trì chủ nghĩa Mác Lê Nin. Tiến sĩ Nguyễn Đình Cống gửi thư cho đảng cộng
sản Việt nam
Trong khi mọi người đã
từ bỏ mà vẫn kiên trì Mác Lê là lầm lẫn tai hại
Tôi nghĩ, chỉ có việc
Đảng quyết tâm từ bỏ sự toàn trị, xây dựng một thể chế chính trị thật sự dân
chủ với tam quyền phân lập, với các tổ chức xã hội dân sự thì mới mong có đủ
sức mạnh để chống lại nạn tham nhũng (nguyên nhân gần, trực tiếp gây ra nhiều
tệ nạn khác của xã hội), để phát triển đất nước đúng hướng.
Không
thay đổi được Quá khứ nhưng còn tương lai?
Ông Nguyễn Đình Cống
viết tiếp về những quan hệ trong quá khứ của đảng cộng sản với Hoa Kỳ, kẻ thù
cũ, và là một đối tác ngày càng quan trọng của Việt nam hiện nay
Việc
Đảng Cộng sản Đông Dương tuyên bố tự giải tán là không thật mà chỉ rút vào hoạt
động bí mật. Đó là một nước cờ, tưởng là cao nhưng hóa ra quá thấp vì không
đánh lừa được tình báo Mỹ. Nếu hồi ấy không làm việc đánh lừa, vẫn giữ nguyên
tổ chức mà đổi tên đảng, chỉ tập trung vào mục tiêu độc lập dân tộc, từ bỏ
đường lối cộng sản, thì chưa biết lịch sử sẽ như thế nào.
Ông cho rằng câu chuyện
theo cộng sản của đảng cộng sản Việt nam là vô cùng có lợi cho Trung quốc, quốc
gia có nhiều bi kịch với Việt nam trong lịch sử hàng ngàn năm quan hệ, và nay
không khéo thì sự kiên trì Mác Lê của đảng cộng sản Việt nam lại một lần nữa
làm lợi cho lân bang phương Bắc.
Nhiều người cho rằng
Việt nam đang thi hành một chính sách ngoại giao đu giây giữa một bên là Hoa Kỳ
và bên kia là Trung quốc, một mối quan hệ nhiều phức tạp, như nhà báo Bùi Văn
Phú nhận xét, nhân dịp kỷ niệm 20 năm bình thường hóa bang giao Việt Mỹ
Hai
mươi năm tới quan hệ sẽ tốt hơn đến mức nào? Hoa Kỳ có giúp quốc gia cựu thù
trở thành rồng như mơ ước, khi mà vị trí địa chính trị của Việt Nam nằm trong
khu vực với những con rồng, những quốc gia tự do dân chủ, nhưng ngay sát cạnh
là Trung Quốc khổng lồ với cùng ý thức hệ cộng sản?
Trong bài viết Tại sao
độc tài đảng trị khó bị xóa bỏ, Giáo sư Nguyễn Hưng quốc có nêu lên một nguyên
nhân gọi là chủ nghĩa thực tiễn, theo đó các cường quốc dân chủ phương Tây
không đụng chạm đến các chế độ độc tài, thậm chí còn liên minh với nó nếu có
lợi. Nhưng điều đó không có ích gì cho một dân tộc dưới chế độ độc tài trong
dài hạn vì nó thực tế không thể có đồng minh, không thể có một người bạn tốt,
vì nó không có sự tin cậy
Tuy
nhiên, sự tin cậy chỉ có thể đạt được khi người ta chia sẻ một bảng giá trị
chung; trong bảng giá trị ấy, nhân quyền lại là một trung tâm. Do đó, mặc dù bị
chìm phía dưới, nhân quyền vẫn là một yếu tố quan trọng trong bất cứ một liên
minh nào với Tây phương. Yếu tố trung tâm này chỉ bị gạt qua một bên trong
trường hợp sự liên minh trở thành thiết yếu, không thể không có.
Và Giáo sư Quốc có một
xét khá bi quan về sự thay đổi gốc rễ của xã hội Việt nam hiện nay
Chỉ
cần theo dõi dân tình tại Việt Nam hiện nay, chúng ta thấy ngay vấn đề chính
của đại đa số quần chúng không phải là sự sợ hãi mà chủ yếu là người ta không
thực sự quan tâm đến xu hướng dân chủ hoá. Họ không đoái hoài đến chính trị. Họ
vô cảm trước hoạ độc tài. Với họ, Việt Nam do ai cai trị và cai trị thế nào
không quan trọng. Điều quan trọng nhất, với họ, là họ có thể làm ăn, mua sắm xe
cộ và nhà cửa. Bởi vậy, điều họ cần nhất là sự ổn định về chính trị và những cơ
hội để làm giàu hoặc ít nhất, kiếm sống.
Nhưng cây bút Nguyễn Duy
Vinh lại thấy rằng vẫn còn có đường đi tới đó là niềm hy vọng ở thế hệ trẻ Việt
nam
Một
thế hệ trẻ hạnh phúc không còn sợ hãi, với tâm hồn trong sáng và đầy niềm tin
nơi tương lai là một cuộc đầu tư vĩ đại nhất cho tương lai nước Việt.
Và cuối cùng cũng phải
nhắc đến trang Chân dung quyền lực, trong suốt một tuần lễ qua không có bài
viết nào mới, thế là mọi người cho rằng vai trò phục vụ cho phe nào đấy trong đảng
đang kết thúc. Và nhân đó cũng xin nhắc lại là nhà báo Phạm chí Dũng cũng hy
vọng rằng sự tồn tại của trang blog đặc biệt này trong thời gian qua là một
bước đi nữa của Việt nam trên con đường tự do hóa thông tin.
No comments:
Post a Comment
Thanks