From:
hình như ông bạn Bình
không biết mấy thằng biên
tập viên và xướng ngôn viên của BBC là lũ "cộng con",đã là cộng sản
thì dốt ai cũng biết.
2017-04-28 12:46 GMT-07:00 Tuong D Nguyen
Lại
Nói Về Tiếng Việt Tệ Hại Của BBC Việt Ngữ
Vào
ngày 20/3/2013 tôi đã viết một bài nhan đề, “Trình độ Việt Ngữ của BBC
và VOA tiếng Việt”
trong đó đề cập tới trình độ Việt ngữ quá kém cỏi, bạ đâu viết đó, không hề có
chủ bút, chủ biên, trưởng ban ghé mắt coi qua, tức khinh thường độc giả quá đỗi.
Nếu BBC chỉ là loại báo
chợ, báo biếu,
báo lá cải quăng ở các siêu thị thì tác động không bao nhiêu. Thế nhưng vì nó
là một trang tin, có thể có cả triệu độc giả ghé mắt coi qua hoặc theo dõi cho
nên nó có thể tạo ảnh hưởng nếu những người đọc vốn Việt ngữ kém hoặc trình độ
Việt ngữ không có. Nếu loại tiếng Việt ba trợn này tiếp tục được duy trì nó sẽ
phá nát tiếng Việt truyền thống lúc nào không hay. Do vậy, một lần nữa tôi có
lên tiếng thì không phải vì ghét bỏ, kỳ thị các anh chị em đang dịch, đang viết
bản tin cho BBC mà chỉ vì tiền đồ văn hóa của dân tộc.
Tôi biết anh/chị em đang làm việc cho Ban
Việt ngữ BBC phần lớn đều sinh trưởng ở Miền Bắc. Tôi cũng sinh ra và lớn lên ở
Hải Phòng, làm sao tôi có thể ghét bỏ Miền Bắc và tiếng Bắc được chứ?
Nhưng vì loại tiếng Bắc mà anh chị em đang sử
dụng không phải tiếng Bắc truyền thống mà là loại tiếng Bắc bát nháo, đường phố
của giới ít học, buôn lậu, mánh mung, đứng bến… chứ không phải tiếng Bắc của “cửa
Khổng sân Trình”, tiếng Bắc của gia đình nề nếp, thanh lịch, thừa kế cả gia
tài ngôn ngữ và văn chương phong phú, bác học, trữ tình của tổ tiên.
Ngoài ra tôi không biết anh/chị em được dạy
Việt ngữ như thế nào ở bậc tiểu học và trung học. Không biết anh chị em có được
dạy văn phạm không? Văn phạm tức là quy tắc viết văn sao cho đúng. Một câu văn
đúng văn phạm là câu văn phải tránh những lỗi sau đây:
-Câu văn què
-Câu văn tối nghĩa
-Câu văn ngớ ngẩn
-Câu văn dùng chữ không chính xác
-Câu văn thừa
-Câu văn trùng lập hay dài lòng thòng
-Câu văn gây hiểu lầm
-Câu văn lai căng dùng chen tiếng Tây, tiếng
Mỹ
-Câu văn làm dáng /kiểu cọ
-Câu văn dị hợm
-Câu văn cường điệu, đao to búa lớn
-Câu văn xúc phạm hay dâm ô chẳng hạn như
kiểu “đố
tục giảng thanh”
Nói có sách, mách có chứng. Dưới đây tôi sẽ hài ra một số lỗi và xin quý anh chị
coi qua:
<!--[if !supportLists]-->1) <!--[endif]-->Câu văn què tức câu văn chưa đủ nghĩa hoặc dùng thiếu chữ.
-BBC
tiếng Việt ngày 8/9/2015: “Đồng rúp mất giá ảnh hưởng du lịch Việt Nam?”. Khi nói ảnh hưởng thì phải nêu rõ ảnh hưởng tới cái gì chẳng
hạn “ảnh hưởng tới sức khỏe”, “ảnh hưởng tới môi trường”, “ảnh hưởng tới cuộc
sống” v.v…Do đó câu văn hoàn chỉnh
phải là, “Đồng rúp
(ruble) mất giá ảnh hưởng tới ngành du lịch của Việt Nam”.
-BBC
tiếng Việt ngày 10/9/2015: “Tên lửa phát xít đưa Anh lên vũ trụ ra sao?” Câu hỏi đặt ra ở đây là “tên
lửa phát-xít” là tên lửa gì?” Đây là câu văn què. Ngoài ra câu văn mắc phải
lỗi lầm nữa là: Con người chỉ có thể “lên”
Mặt Trăng, “lên”
Hỏa Tinh…chứ không thể “lên”
vũ trụ được. Vũ trụ rộng bao la vô biên như thế làm sao có thể “lên”
được, mà phải nói khám phá hoặc bay vào vũ trụ. Câu văn hoàn chỉnh phải là, “Tên
lửa của phát-xít Đức giúp Anh bay vào/khám phá vũ trụ ra sao?”
-BBC
tiếng Việt ngày 14/9/2015: “Vụ
bom Bangkok: Malaysia bắt ba người”. Trong đời tôi chưa bao giờ thấy một câu
văn què cụt, lạ kỳ đến như vậy. Câu văn đúng đắn phải là: “Mã
Lai bắt giữ ba người liên
quan đến vụ đánh bom ở Bangkok” hoặc “Vụ
đánh bom ở Bangkok: Mã Lai bắt giữ ba người”
-
BBC tiếng Việt ngày 16/9/2015: “Trong
cách cúi của người Nhật”. Đây là câu văn què. Câu văn rõ nghĩa phải là, “Trong
cách cúi đầu của người Nhật.”
<!--[if !supportLists]-->2) <!--[endif]-->
Câu văn tối nghĩa tức câu văn khiến người đọc không hiểu ý thế nào.
Đọc câu văn tối nghĩa độc giả khó chịu, đôi khi nhức đầu.
-BBC
tiếng Việt ngày 9/9/2015: “Muộn Đại hội Đảng ở VN vì còn bất đồng?” Đây là câu văn tối nghĩa
hoặc
dịch ra từ tiếng Anh. Câu văn rõ nghĩa phải là, “ Đại
Hội Đảng tổ chức trễ vì còn bất đồng?”
- BBC ngày 9/9/2015, “Đan
Mạch dừng đường tàu qua Đức”. Thú thực đọc đoạn văn này tôi nhức đầu quá, không
hiểu ra làm sao. Đọc nội dung, thì ra, “Đan
Mạch ngưng các chuyến xe lửa tới Đức”. Ngưng là ngưng các chuyến xe chứ không
thể ngưng đường tàu được. Xin nhớ, đặt một câu văn ngắn gọn cho tiêu đề không
phải dễ. Luôn luôn phải có chủ bút duyệt lại.
-BBC tiếng Việt ngày 2/9/2015: “Cà
phê và triển vọng kết cục cay đắng”. Đây là câu văn rất
tối nghĩa. Có lẽ chính tác giả cũng chẳng hiểu mình viết gì. Đọc kỹ nội dung, câu
chuyện chỉ là, “Biến
đổi khí hậu khiến ảnh hưởng tới số phận của cà-phê” hoặc, “Biển
đổi khí hậu: Tương lai đen tối của cà-
phê”
-BBC tiếng Việt ngày
30/8/2015: “Làm
gì để đối phó với chính trị văn phòng?” Đọc kỹ nội dung thì tiêu đề phải viết,
“Làm
sao để đối phó với áp lực chính trị tại nơi làm việc?” hoặc “Làm
sao thoát khỏi bầu không khí chính trị/ khuynh hướng chính trị tại văn phòng?”
Làm gì có “Chính
trị văn phòng”? mà chỉ có khuynh hướng chính trị nào đó tại nơi mình làm việc
mà thôi. Xin đừng bịa ra chữ hoặc không rành tiếng Anh lẫn tiếng Việt nên dịch
bừa thành câu văn ngô nghê. Nếu có “chính
trị văn phòng” thì lại phải có “chính
trị cơ xưởng”, “chính
trị nhà máy”, “chính
trị đơn vị”, “chính
trị siêu thị”… nữa sao?
-BBC tiếng Việt ngày 7/9/2015:
“Khu
kinh tế mở Chu Lai”. Thú thực tôi không hiểu “khu
kinh tế mở” là khu kinh tế như thế nào. Không biết tác giả dịch từ chữ nào của
tiếng Anh? Sau khi tra cứu tôi mới thấy đây là một khu kinh tế mô phỏng theo
Trung Quốc mà tiếng Anh gọi là “Special
Economic Zone” hay “Open
Economic Zone”. Hiện nay Trung Quốc có bốn khu như vậy. Nếu đúng thế thì phải
gọi, “Đặc
Khu Kinh Tế Chu Lai” hoặc “Khu
Kinh Tế Mở Rộng Chu Lai”, hoặc “Khu
Kinh Tế Không Hạn Chế Chu Lai”.
<!--[if !supportLists]-->3) <!--[endif]-->
Câu văn ngớ ngẩn, tức câu văn không biết tác giả muốn nói gì…cứ
viết đại ra cho có:
-BBC
tiếng Việt ngày 10/9/2015: “Tướng Thanh tiếp khách Ấn Độ”. Có cả ngàn khách Ấn Độ…nào là khách
ngoại giao, thương mại, quân sự, biết tiếp ai đây? Và khách Ấn Độ ở đây là ông
nào? Tiêu đề đúng đắn phải là, “Tướng
Phùng Quang Thanh tiếp Đại Tướng Ấn Độ Arup
Raha”.
-BBC tiếng Việt ngày
7/9/2015: “21
tuổi và mạng lưới phòng khách sạn lớn nhất Ấn Độ”. Khách sạn đương nhiên
là có phòng rồi. Mình tới khách sạn là để mướn phòng ngủ thế mà lại dùng chữ “phòng
khách sạn” hết sức ngây ngô, chứng tỏ trình độ Việt ngữ kém cỏi. Ngoài
ra chữ “mạng
lưới” chỉ dùng cho “mạng
lưới điện”, “mạng
lưới toàn cầu” (Internet). Một hệ thống khách sạn hoặc chuỗi (chain)
khách sạn hoặc hệ thống nhà hàng McDonals… dù nhiều cách mấy cũng không thể là một
mạng lưới được. Mạng lưới có nghĩa là chằng chịt.
-BBC tiếng Việt ngày
20/9/2015: “Người
dân Hy Lạp đi tổng tuyển cử”. Đây là câu văn ngớ ngẩn và khinh thường độc giả
quá đỗi. Câu văn hoàn chỉnh phải là, “Người
dân Hy Lạp tham gia tổng tuyển cử”.
-BBC tiếng Việt ngày
20/9/2015: “Cuba: Đông đảo sẽ dự Thánh
lễ với Giáo hoàng”. Đây là câu văn cẩu
thả không còn ra thể thống
gì nữa. “Đông đảo” là một “tính từ” (adjective)
nó không thể làm chủ từ cho câu văn được. Học sinh Lớp 4, Lớp 5 cũng không viết
một câu văn tệ hại đến như vậy. Câu văn hoàn chỉnh phải là, “Đông
đảo tín đồ sẽ tham dự thánh lễ với Giáo Hoàng”.
-BBC tiếng Việt ngày
20/9/2015: “Khủng
hoảng di dân: 13 người chết”. Câu văn này khiến người đọc
phì cười bởi vì khủng hoảng
di dân gì mà chỉ có 13 người chết thôi sao? Có lẽ tác giả bản dịch này vừa đặt
tiêu đề vừa tán dóc với bạn bè cho nên bạ đâu viết đó. Tiêu đề hoàn chỉnh phải
là,” Lại
thêm 13 người chết trong cuộc khủng hoảng di dân” hoặc “Khủng
hoảng di dân: Thêm 13 người chết”
-BBC tiếng Việt ngày
26/9/2015: “ 'Trần
tuổi' với Đại hội Đảng thế nào?” Đây là câu văn dịch ngô nghê chứng tỏ người
dịch kém tiếng Anh lẫn tiếng Việt. Câu văn thuần Việt và rõ nghĩa phải là, “Hạn
tuổi ảnh hưởng thế nào tới đại hội đảng?”
-BBC tiếng Việt ngày
26/9/2015: “Ô. Tập Cận Bình …đã được
Tổng thống Barack Obama đón tiếp khá thẳng thắn.” Đây là bài viết của ông
Tiến Sĩ Vũ Cao Phan gửi cho BBC từ Hà Nội.
Từ lúc cha sinh mẹ đẻ tới giờ
tôi chỉ đọc và nghe nói, “tiếp
đãi nồng hậu” , “tiếp
đãi ân cần” hoặc
“đón
tiếp
lạnh nhạt”, chứ chưa bao giờ đọc và nghe nói “ đón
tiếp thẳng thắn”. Nhưng tôi đã được đọc và nghe nói, “thảo
luận thẳng thắn”. Xin ông tiến sĩ mở từ điển, coi lại sách vở từ ngàn xưa đến
giờ xem có cuộc tiếp đón nào gọi là “thẳng
thắn” hay không? Phải chăng “tiếp
đón thẳng thắn” có nghĩa là Ô.Tập Cận Bình vừa bước vào cửa Tòa Bạch Ốc, Ô.
Obama đã chỉ vào mặt nói, “Này
ông phải thẳng thắn không được giấu diếm gì nghe không!” Nếu Ô. Obama làm thế,
cả nước Mỹ sẽ nghĩ Ô. Obama điên mất rồi và cần phải vào dưỡng trí viện (nhà
thương điên) nghỉ ngơi một thời gian cho nó “thư
giãn” rồi sẽ về làm tổng thống tiếp.
4) Câu
văn dùng chữ không chính xác hoặc chính tác giả cũng không hiểu rõ nghĩa nhưng cứ
viết bừa.
-BBC
tiếng Việt ngày 10/9/2015, “Redstone
là phiên bản phát triển từ chiếc V2” Theo đúng văn tự thì Redstone không
phải là “phiên bản” (bản sao chép, copy giống hệt 100%) mà “phát triển” từ hỏa
tiễn V2. Như vậy Redstone là bản mô phỏng (version) chứ không phải phiên bản
tức sao chép. Do đó câu văn chính xác phải là. : “Redstone
là bản mô phỏng từ V2” Xin tác giả nhớ cho: Danh từ “copy”
được người Tàu dịch là “phiên
bản”. Còn Việt Nam dịch là “sao
chép”. Trong giấy tờ hành chính gọi là, “Sao
y bản chính”. Còn “version”
là mô phỏng (không đúng 100%)
- BBC tiếng Việt ngày 29/8/2015: “Công nghệ cho xe ôm ở
Jakarta” thú thực đọc đoạn văn này
tôi không hiểu gì cả. Theo chỗ tôi biết “công
nghệ” là kỹ nghệ chế tạo cơ khí, máy móc. Miền Nam
trước đây có Trường Kỹ Sư Công Nghệ. Đọc kỹ nội dung thì đây chỉ là “Điện
thoại thông minh giúp tìm
xe ôm ở Jakarta” hoặc “Điện
thoại thông minh giúp nghề xe ôm ở Jakarta”, chứ chẳng có khoa học, kỹ
thuật gì ở đây cả.
-BBC tiếng Việt ngày 19/9/2015:
“Đạt
cực đỉnh với một cú nhấn nút”. Đây là câu văn dùng chữ sai và bát nháo. “đạt
cực đỉnh” là đạt cái gì? Theo nội dung bài viết thì đây là một thiết bị điện
tử gắn vào các dây thần kinh ở
xương sườn giúp người bị rối loạn
tình dục (không
nói rõ rối loạn tình dục là gì) đạt khoái cảm chỉ một lần bấm nút. Do đó câu
văn hoàn chỉnh phải là, “Đạt
khoái cảm chỉ một lần bấm
nút”.
-BBC tiếng Việt ngày
25/9/2015: “Giáo
hoàng kêu gọi Mỹ nhân bản với di dân”. Theo từ điển Việt Nam, “nhân
bản” có nghĩa là “lấy
con người làm gốc”. Câu văn dùng chữ không đúng, mà phải nói, “Giáo
Hoàng kêu gọi Mỹ bày tỏ lòng nhân đạo với di dân”. Ngoài ra câu văn còn sai
văn phạm. “Nhân
bản” là một danh từ chứ không phải một động từ. Trong câu trên, hai chữ “nhân
bản” được dùng như một động từ.
5) Câu văn thừa tức câu văn lập lại những chữ cùng nghĩa như nhau hoặc thêm vào khiến câu văn vô duyên, không biết gom ý, thiếu đầu óc tổng hợp, thiếu kiến thức.
Nếu kiến thức sâu rộng, chỉ cần vài chữ là có thể diễn đạt cả một câu văn hoặc ý tưởng.
-BBC
tiếng Việt ngày 13/8/2014: “Ánh Viên đạt thêm thành tích bơi mới”
Ai cũng biết Ánh Viên là lực sĩ bơi lội rồi, do đó thêm chữ “bơi” là thừa. Tiêu
đề hoàn chỉnh phải là, “Kình
ngư Ánh Viên đạt thêm thành tích mới” hoặc, “Ánh
Viên lập thêm thành tích mới”.
6)
Câu
văn sai văn phạm:
-BBC
tiếng Việt ngày 17/9/2015, “Hối tiếc việc trao giải Nobel cho Obama”
Đây là câu hoàn toàn sai văn phạm. Sau chữ “hối
tiếc” phải là chữ “đã”
chứ không thể là một danh từ. Thí dụ: “Tôi hối
tiếc đã không theo học nghành y khoa” hoặc, “Tôi
hối tiếc đã từ chối lời mời hôm đó.” Do đó câu văn đúng văn phạm phải là, “Hối
tiếc đã trao Giải Nobel Hòa Bình cho Obama”.
-BBC
tiếng Việt ngày 21/9/2015: “Tiếp
tục tìm hai ngư dân nổ tàu cá”. Đây là câu văn sai văn phạm. Câu văn hòan chỉnh
phải là, “Tiếp
tục tìm kiếm hai ngư dân của tàu cá bị nổ”.
7)
Câu
văn gây hiểu lầm khiến người đọc hiểu sai ý tác giả. Nguyên do dùng chữ không chính
xác, cẩu thả hoặc tiếng Việt kém.
-BBC
tiếng Việt ngày 7/8/2015: “Manuel Pellegrini gia hạn hợp đồng tại City”.
Tiêu đề này khiến chúng ta hiểu lầm rằng Manuel Pelligrini gia hạn hợp đồng để
mướn một cầu thủ nào đó của đội Manchester City. Nhưng đọc nội dung thì mới vỡ
lẽ ra chính Manuel Pelligrini được gia hạn hợp đồng. Do đó tựa đề hoàn chỉnh
phải là, ““Manuel Pellegrini được gia hạn hợp đồng tại
Manchester City”.
-BBC
tiếng Việt ngày 14/9/2015: “Du
khách Mexico bị giết ở Ai Cập”. Câu văn này gây hiểu lầm là du khách Mexico
bị giết bởi nhiều lý do như trộm cướp, khủng bố…do tình trạng mất an ninh,
nhưng thực tế là, “Du
khách Mexico bị bắn lầm trong chiến dịch chống khủng bố ở Ai Cập” hoặc, “Du
khách Mễ Tây Cơ bị bắn lầm tại Ai Cập”
-BBC
tiếng Việt ngày 16/8/2015: “Djokovic và mùi cần sa khi thi đấu”.
Câu văn này gây hiểu lầm là mùi cần sa toát ra từ chính cây vợt Djokovic. Câu
văn không gây hiểu lầm là ” Djokovic
và mùi cần sa toát ra từ khán đài.
-BBC
tiếng Việt ngày 26/9/2015: “Hãy
thẳng thắn với ông Tập Cận Bình”. Câu văn này gây hiểu lầm là Việt Nam đã lươn
lẹo, gian trá, quanh co cho nên không “thẳng
thắn” với Ô. Tập Cận Bình. Chẳng hạn chúng ta thường nói, “Ông
ta không phải là người thẳng thắn” tức ông ta lươn lẹo, nói dối, khó chơi. Câu
văn đúng đắn và không gây hiểu lầm là, “Hãy
nói thẳng với ông Tập Cận Bình” hoặc “Hãy
nói rõ vấn đề với ông Tập Cận Bình”.
Khi hai người đang thảo luận với nhau,
nếu chúng ta nói, “Xin
ông đi thẳng vào vấn đề.” thì không sao. Nhưng nếu chúng ta nói, “Xin
ông thẳng thắn cho.” thì người nghe có thể nổi đóa và đấm vào mặt chúng ta vì
câu văn thứ hai là câu văn chạm tự ái. Đây là sự tế nhị của ngôn ngữ đòi hỏi
phải học rộng, giao tiếp nhiều và suy nghĩ nhiều mới thấy. Bài viết có tiêu đề
trên là của tác giả Tiến Sĩ Vũ Cao Phan gửi cho BBC từ Hà Nội.
8)
Câu
văn lai căng dùng chen tiếng Tây, tiếng Mỹ “ba
rọi” mà những từ này đã được dịch qua Việt
ngữ hoặc có tiếng tương đương.
-BBC
tiếng Việt ngày 7/9/2015, “Dự trữ ngoại tệ TQ sụt 94 tỷ USD”
Trong khi biết dịch đồng Ruble ra tiếng Việt (rúp) thì lại không biết dịch USD
ra tiếng Việt. Xin thưa tiếng Việt gọi đó là đồng đô-la. Ngày xưa lính Mỹ vào
Việt Nam xài hai loại đô-la cùng lúc: Đô-la Xanh và Đô-la Đỏ.
-BBC
tiếng Việt ngày 7/9/2015, “Tập
đoàn Hong Kong nắm casino ở Hội An”. Và “dự án resort casino Nam Hội An”. Xin
thưa “casino”
là sòng bài. Còn “resort
casino” là vừa sòng bài vừa nghỉ mát/nghỉ dưỡng. Nếu không biết thì nên tra
từ điển.
-BBC
tiếng Việt ngày 1/9/2015: “Bỏ
logo của Thế vận hội Tokyo”. Xin nhắc “logo”
là viết tắt
của “logotype”
tức huy hiệu hay nhãn hiệu.
-
BBC tiếng Việt ngày 17/8/2015: “Từ vụ scandal với bác sĩ Carneiro”. Xin nhắc
“scandal” là vụ tai tiếng.
BBC
Việt ngữ tức là dùng 100% Việt ngữ chứ không phải “BBC
tiếng Việt pha tiếng Anh ba rọi”. Ngày xưa ai nói tiếng Việt thỉnh thoảng chen
vào vài câu tiếng Tây cho nó oai, bị mỉa mai là nói tiếng Tây “ba
rọi”. Thực Dân Pháp cút về nước lâu lắm rồi, nay lại nảy sinh tệ nạn nói tiếng
Mỹ “ba
rọi”. Đây là đầu óc nô lệ hoặc mặc cảm với tiếng Việt, cho rằng ngôn ngữ Việt
thấp kém, hoặc không rành tiếng Anh nên không biết dịch ra làm sao nên để “nguyên”
cho nó tiện, trong khi đó mình đã có tiếng tương đương đầy rẫy trong từ điển.
9) Câu văn làm dáng
-BBC
tiếng Việt ngày 8/8/2015: “HAGL: Chút nắng vàng giờ đây cũng vội”. Tiêu để giống như một câu thơ của một người đầu óc lãng đãng,
để làm dáng (Miền Nam gọi là kiểu cọ) chứ không phải người bình luận về những
trận đấu bóng tròn. Thực ra thì đội Hoàng Anh Gia Lai (HAGL) mùa này đá tệ quá
khiến người hâm mộ tiếc nuối thời kỳ vàng son mà tác giả gọi là “bao tia nắng ấm áp” của ngày xưa. Ông ký giả này nên bỏ
nghề bình luận thể thao để làm thi sĩ…có lẽ thành công hơn.
<!--[if !supportLists]-->10) <!--[endif]-->
Câu
văn dị hợm do sáng chế chữ không thuyết phục được độc giả hoặc làm cho tiếng
Việt trở nên
bát
nháo hay một mớ xà bần, hổ lốn, tả-pín-lù. Xin nhớ muốn sáng chế chữ thì phải
có tài về văn chương mà ai cũng phục…như thế mới gọi là sáng tạo. Sáng tạo mà
bị người ta chê, phê bình, chỉ trích là phá hoại ngôn ngữ.
-BBC tiếng Việt ngày
9/9/2015: “Rooney viết nên trang sử
mới cho tuyển Anh”. Bây giờ tại Việt Nam,
các chữ như đội tuyển Việt Nam, đội tuyển Anh Quốc, đội tuyển Pháp, đội tuyển
Mỹ v.v…đểu được viết thành: tuyển Việt Nam, tuyển Anh, tuyển Pháp, tuyển Mỹ…Đây
là lối viết vô cùng bát nháo, sáng tạo kiểu đường phố, vỉa hè. Tuyển Anh, tuyển
phu, tuyển quân, tuyển thí sinh, tuyển lựa ca sĩ v.v…Tuyển Anh là tuyển chọn
nước Anh để làm một cái gì đó chăng?
-BBC
tiếng Việt này 9/9/2015, “đi
nghỉ bằng du thuyền lớn là biểu tượng đẳng cấp của người Trung Quốc” Câu hỏi
ở đây là đẳng cấp là gì? Đệ nhất đẳng huyền đai hay đẳng cấp chuyên nghiệp hay
đẳng cấp cao? Đẳng cấp cao chưa hẳn là người giàu có. Đây là loại tiếng Việt
bát nháo, là loại ngôn ngữ của “hè phố” mánh mung, ít học. Ngôn ngữ đàng hoàng
phải là, “Nghỉ
mát bằng du thuyền là biểu tượng giàu có của dân Trung Quốc”
-
BBC tiếng Việt ngày 7/9/2015 “bên
ngoài căn hộ”. Thú thực
cứ mỗi lần
đọc tới hai chữ “căn
hộ” là tôi khó chịu. Hai chữ “căn
nhà” vừa thuần tiếng Việt, vừa có trong văn chương ngàn đời nay sao không dùng
mà lại ghép chữ theo kiểu lai căng, kém cỏi? Thà dùng nguyên câu ngạn ngữ Hán-Việt
như “môn
đăng hộ đối” thì không ai nói gì. Chỉ cần dùng một câu đơn giản “ngoài
nhà” là người ta hiểu rồi. Miền Nam trước đây có câu nói để đời, “Dốt
thường hay nói chữ” chẳng hạn như: “căn
nhà” không nói mà lại nói “căn
hộ”, “cô
ấy đẹp”
hoặc “cô
ấy có
chút nhan sắc” không nói mà lại nói “cô
ấy sở hữu một nhan sắc ”, “cô
ấy sở hữu đôi môi đẹp”.
Chữ “gia
đình” cũng thế, đã có cả ngàn năm nay không nói mà lại nói “hộ
dân”, “một
con hổ” không nói mà lại nói “một
cá thể hổ”, tình hình “căng
thẳng lắm” không nói mà lại nói “tình
hình căng lắm”, trận so găng trên võ đài, trận đá bóng, trận đấu quần vợt, các
môn điền kinh… không nói mà lại nói “trận
thi đấu”, “cầu
thủ bị treo giò sáu tháng” không nói mà lại nói, “bị
cấm thi đấu sáu tháng”. Cái gì cũng “thi” như thi công, thi đấu, thi đua…”Công
nhân đang làm việc trong nhà máy” không nói mà lại nói, “Công
nhân đang thi công.” “hoàn
thành đúng thời hạn” không nói mà lại nói, “đạt
tiến độ thi công” nghe nhức đầu quá. Ngay trong trường học cũng “thi
đua”. Thầy cô chỉ cần làm đúng bổn phận của mình là tốt rồi. Cả thế giới đều
như vậy. Thi đua để làm gì? Thi đua để kiệt sức mà chết hay vào
bệnh viện (À quên, phải nói “nhập
viện” mới đúng) tốn tiền chính phủ?
-BBC
tiếng Việt ngày 17/9/2015, “Việt
Nam nói Thái Lan phải ‘khẩn trương điều tra’ vụ tàu Thái Lan”. Tôi sợ hai chữ
“khẩn
trương” lắm rồi. Đi ỉa, đi đái cũng “khẩn
trương lên!”. Tại sao không nói, “Việt
Nam yêu cầu Thái Lan điều tra ngay vụ tàu Thái Lan…” hoặc “Việt
Nam yêu cầu Thái Lan điều tra gấp vụ tàu Thái Lan…” Các quốc gia trên thế giới
khi đất nước sắp lâm nguy hoặc một thiên tai thảm họa sắp đổ xuống, chính quyền
ban bố tình trạng gọi là “tình
trạng khẩn trương” (State of Emergency). Khẩn trương ở đây không có nghĩa là
nhanh lên, gấp lên, lẹ lên mà là tình trạng khó khăn của đất nước mà mọi người
phải chuẩn bị sẵn sàng ứng phó.
11) Câu
văn dùng chữ “đao to búa lớn” không thích hợp
-BBC
tiếng Việt ngày 14/9/2015: “Đường lối Đỏ đang lên ở Anh và Mỹ?” Câu văn này có vẻ cường điệu
hơn là trình bày sự thực. Khuynh hướng của hai ông Sanders (Mỹ) và Corbyn (Anh)
là khuynh hướng của người theo Chủ Nghĩa Xã Hội hơn là “Đỏ” tức Chủ Nghĩa Cộng
Sản.
Kết Luận:
Với
những lỗi rất sơ đẳng mà học sinh tiểu học năm xưa ở Miền Nam cũng không mắc
phải, tôi đề nghị nếu Ban Việt Ngữ BBC không tuyển được những cộng tác viên kha
khá tiếng Việt thì nên đóng cửa trang tin này để đừng làm khổ độc giả. Tôi
không hề có ác cảm hoặc mặc cảm với trang Việt ngữ này. Chỉ vì tiền đồ văn hóa
của dân tộc mà tôi nói. Khi mình viết ra chỉ để người yêu hoặc bạn bè mình đọc
thì muốn viết sao cũng được.
Nhưng khi đã viết trên một trang tin điện tử có cả
triệu độc giả thì phải hết sức cẩn trọng vì trong số độc giả có rất nhiều người
là bậc thầy của mình chứ không phải tất cả chỉ là phường bát nháo. Nếu cảm thấy
không rành, không khá, không am tường Việt ngữ thì nên tìm nghề khác sinh sống.
Cầm bút là sự nghiệp liên quan đến văn hóa chứ không phải chuyện đùa. Trên thế
giới này có rất nhiều nhà bình luận, ký giả, phóng viên, truyền thông đi vào
lịch sử ngành báo chí và được quần chúng nhớ mãi. Nhưng những người này, ngoài
kiến thức sâu rộng, khả năng lý luận, nhận xét bén nhậy, tính
công minh chính trực…còn được Trời phú cho vốn ngôn ngữ mẹ đẻ rất
quảng bác, truyền thống và mẫu mực.
Cứ
thử đọc các bản tin của các hãng thông tấn lớn như AP, AFP, Reuters, UPI, các
báo lớn của Hoa Kỳ như New York Times, Washington Post, Boston Globe…chúng ta
thấy họ viết bằng lối văn rất mẫu mực, nghiêm túc bởi vì các bản tin mà các
hãng thông tấn này gửi đi được cả ngàn tờ báo trên thế giới trích đăng lại, bao
nhiêu chính trị gia, các vị nguyên thủ quốc gia cũng phải theo dõi các bản tin
này.
Xin
nhớ cho văn chương báo chí là ngôn ngữ bình dị, dễ hiểu, trong sáng, không gây
hiểu lầm, không
hai
nghĩa, nghiêm túc, không đùa cợt, không làm dáng, không được dùng tiếng lóng
hoặc loại ngôn của phường đứng bến xe, bến cảng, đầu đường, cuối chợ, mánh
mung, chụp giựt.
Mình không phải là người thô tục nhưng dùng ngôn ngữ thô tục thì chính mình
là kẻ thô tục. Mình không phải là phường bát nháo nhưng dùng ngôn ngữ của hạng
người đứng bến, đầu đường cuối phố thì chính mình là phường bát nháo… Mình chưa
hẳn là người xấu nhưng dùng ngôn ngữ cay độc, đâm bị thóc chọc bị gạo, vu oan
giá họa, bôi lọ, chụp mũ…thì người đọc sẽ nghĩ rằng mình là người gian ác… bởi
vì “văn
tức là người”.
Mình
là nhà văn, nhà báo thì phải hướng dẫn “đường
phố” để dân “đường
phố” từ từ có chút học hành, ăn nói đúng đắn, thanh lịch hơn lên…chứ không phải
chạy theo “đường
phố” bởi vì ngôn ngữ “đường
phố” là ngôn ngữ của những kẻ ít học. Không hiểu rõ những nguyên tắc đó mà nhảy
vào nghề làm báo, làm phóng viên, bình luận, phiên dịch… là một thảm họa, cho
chính mình trước và sau đó cho văn hóa nước nhà.
Đào Văn Bình
(California ngày 27 Tháng 9, 2015)
__._,_.___
No comments:
Post a Comment
Thanks