Nhân bài “Tránh độc quyền chân lí”
Nguyễn Tuấn
Nguyễn Tuấn
Bauxite Việt Nam
Đọc cái tựa đề trên [Tránh
độc quyền chân lý] làm tôi hơi giật mình! Giật mình vì tưởng là có
ai bật đèn xanh cho thảo luận về một “ism” khác ở Việt Nam. Nhưng không phải.
Bài báo này hơi khó đọc, vì những lí giải không theo mạch logic, và phải đến
cuối bài mới biết tác giả nói gì. Hoá ra, tác giả mong muốn có những cơ chế để các
nhà khoa học phản biện, chứ không phải chuyện to tát như kêu gọi có cái nhìn
khác ngoài chủ nghĩa Mác-Lê-Mao.
Có một câu trong bài viết làm tôi liên tưởng đến cuốn Những lời trăn trối của
GS Trần Đức Thảo. Trong bài viết, tác giả cho biết: “Ở ta Bác Hồ luôn tôn trọng
sự khác biệt. Bác lắng nghe ý kiến mọi tầng lớp nhân dân, những nhân sỹ của chế
độ cũ, dám sử dụng những người ngoài đảng phục vụ cho sự nghiệp giải phóng dân
tộc, sự nghiệp kiến quốc”. Đúng là sau khi cướp chính quyền thì ông cụ có sử
dụng mấy người cũ và cả cựu hoàng Bảo Đại, nhưng những người này đều lần lượt
ra đi và không trở lại.
Do đó, nói dzậy mà hông phải dzậy, lời nói chưa chắc tương quan
với việc làm. Theo nhận định của GS Trần Đức Thảo thì [trích] “ông cụ không
chấp nhận một ai trong đám chung quanh là ngang mình. Vì thế mà không cần đến
trợ lí, cố vấn, vì thế không lắng nghe một ai”. Ngay cả những người cùng thời
với ông cụ và [nghe nói là] uyên bác hơn ông cụ như Trần Phú, Hà Huy Tập,
Nguyễn Văn Cừ đều bị cho ra rìa sớm. Ở một đoạn khác, GS Thảo viết “Anh phải
biết là cho tới nay, những ai đã từng coi thường Người, từng tỏ ra ngang hàng
với Người, thì sau đều đã vĩnh viễn bị loại ra khỏi tầm nhìn của Người. Không
ít người đã mất mạng, mất cả xác vì dám có ứng xử tay ngang như thế đấy… Người
ta ưa kể cho nhau nghe rằng: Tạ Thu Thâu đã chết mất xác vì câu nói: ‘Ngoài Bắc
có Cụ, trong Nam có… tôi’…!”
Ai chưa biết Tạ Thu Thâu thì nên tìm hiểu qua wikipedia (1) sẽ
biết ông này lẫy lừng như thế nào. Cái chết của ông cho đến nay vẫn còn là một
bí ẩn, nhưng đã có nhiều ngón tay chỉ về phía Bắc.
Thành ra, chẳng ai ngạc nhiên về độc quyền chân lí và độc quyền
chủ nghĩa ở Việt Nam. Đó là chân lí Mác-Lê-Mao. Cái chân lí này nó vẫn ngự trị
trong đời sống xã hội, và thậm chí có khi còn đứng trên quyền lợi dân tộc. Kêu
gọi tránh độc quyền chân lí là tiếng kêu cần thiết nhưng có vẻ vô vọng trong
bối cảnh hiện nay.
N.T.
* * *
Là người “ở trong chăn” chúng tôi biết nỗi khó khăn ghê gớm của
ông Nguyễn Đăng Tấn khi dám lên tiếng đề xuất quyền được “nói khác” dưới một
hình thức mềm mỏng, bóng bẩy, như bài báo ông viết trênTuần Việt Nam mà BVN đăng lên hôm nay.
Tuy chưa nói thẳng vào vấn đề cần thiết nhất nhưng ai cũng hiểu và chia sẻ với
ông, bởi lẽ, đối với một cơ chế toàn trị như ở Việt Nam, bước đầu hãy cứ yêu
cầu chấp nhận phản biện
như một cái quyền của tư duy là đã góp phần làm cho cả một cơ
thể đang chết được hồi sinh trở lại. Ông đã phải hai lần mượn đến uy danh Hồ
Chí Minh và hai lần trích dẫn Nghị quyết của Đảng nhằm che chắn cho lập luận
của mình, đủ thấy, cái quyền
nói khác – nghĩa là công khai phơi bày sự nghĩ khác – của
những người vẫn tự nguyện đứng trong hệ thống, từ lâu đến nay bị “đông cứng”
đến thế nào.
Trong đời sống thực tế, một đất nước mà những kẻ quyền lực vì lợi
ích riêng của phe nhóm mình, hoặc vì dốt nát, đưa ra các thứ đường lối chính
sách này kia làm cho đất nước ngày càng lâm tình cảnh cùng cực, tan hoang, thế
mà không có một chiếc “phanh” nào hãm lại – phản biện được lắng nghe – thì xã
hội ấy lao xuống vực là không điều tránh khỏi.
Trong đời sống tinh thần, một kiểu trên nói dưới nghe răm rắp, ở
đâu cũng vậy, thì mạch sống tư duy lâu ngày đương nhiên sẽ trở thành xơ cứng,
như một khối băng rắn chắc, không còn ai phát kiến được tư tưởng gì hay, cứ lặp
lại nhau từ trên xuống dưới, từ trung tâm tỏa đi khắp mọi ngoại vi. Cấp trên
lặp nguyên xi sách vở đã được giản lược tối đa qua lời của những vị từng ngồi
ghế trước mình, nhưng lặp kém thông minh hơn, kém tự tin hơn, do không có “uy”,
nên cũng nhàm chán, cẩu thả, nhảm nhí hơn. Vốn đã là tín điều thì giờ đây lại
là sự sơ lược hóa tín điều một cách vụng về, thụ động. Còn cấp dưới thì vừa lặp
lại trên vừa lập tức tự phản bác ngay trong đầu như một vô thức của lương tri,
nên vô hình trung trở thành những kẻ thấm thía sự vô vị của lời nói dối mà
chính mình bất đắc dĩ phải đóng vai đồng lõa.
Đó là chỗ hài hước chua chát của một xã hội dần đi đến chỗ hoàn
toàn thiểu năng trí tuệ. Xã hội chính thống ở Việt Nam đang tự hủy là như vậy
đấy, cho nên ông Nguyễn Đăng Tấn là một cái mầm đáng để cho ta hy vọng, nếu như
lời ông không bị rơi tõm vào quên lãng, vốn cũng là chuyện… muối bỏ bể thường
tình ở nước ta.
Bauxite Việt Nam
Tránh độc quyền
chân lý
Nguyễn Đăng Tuấn
Thời nào cũng
vậy, nhân dân và tầng lớp trí thức luôn là những người khai phá ra những hạt
vàng. Còn có nhặt được những hạt vàng hay không phụ thuộc vào trí tuệ của những
người có trách nhiệm.
LTS: Tôn trọng và
chấp nhận sự khác biệt trong xã hội đòi hỏi sự khoan dung và rộng ở. Sau khi
Mục Thông tin đa chiều/Tuần Việt Nam đăng tải bài viết về chia sẻ sự khác biệt,
chúng tôi đã nhận được bài viết của tác giả Nguyễn Đăng Tấn. Xin trân trọng
giới thiệu cùng bạn đọc.
Tôn trọng sự khác biệt
đã tồn tại từ khi có loài người. Nó chính là động lực của sự phát triển, và
đồng nghĩa với những nấc thang của dân chủ.
Chữ “đồng” trong
sự khác biệt
Bác Hồ khi nói về sự
khác biệt có nhận xét thế này:
“Học thuyết của Khổng Tử
có ưu điểm của nó là sự tu dưỡng đạo đức cá nhân. Tôn giáo Giêsu có ưu điểm của
nó là lòng nhân ái cao cả. Chủ nghĩa Mác có ưu điểm của nó là phương pháp làm
việc biện chứng.
Chủ nghĩa Tôn Dật Tiên có ưu điểm của nó, chính sách của nó
thích hợp với điều kiện nước ta. Khổng Tử, Giêsu, Mác, Tôn Dật Tiên chẳng những
có điểm chung đó sao? Họ đều muốn mưu hạnh phúc cho loài người, mưu phúc lợi
cho xã hội. Nếu hôm nay họ còn sống trên cõi đời này, nếu họ hợp lại một chỗ,
tôi tin rằng họ nhất định chung sống với nhau rất hoàn mỹ như những người bạn
thân thiết. Tôi cố gắng làm người học trò nhỏ của các vị ấy”.
Bác thường tìm chữ
“đồng” trong muôn vàn sự khác biệt, đó cũng chính là cội nguồn sức mạnh tư
tưởng Hồ Chí Minh.
Chúng ta nói nhiều đến
tôn trọng sự khác biệt, ý kiến khác biệt nhưng cũng có một thực tế, điều đó dễ
nói mà… khó làm.
Lịch sử tư tưởng nhân loại không có gì khác chính là sự cùng tồn tại của những tư tưởng khác biệt, là cuộc đấu tranh của các trường phái tư tưởng để từ đó cùng phát triển. Khi so sánh sự phát triển tư tưởng phương Đông và phương Tây nhiều nhà nghiên cứu cho rằng phương Tây sở dĩ triết học phát triển là bởi đề cao sự khác biệt còn phương Đông không phát triển bởi vẫn có sự triệt tiêu cái khác biệt.
Một lý thuyết ra đời
phải có sự tranh luận cọ xát. Một sự phản biện bắt đầu từ lý luận, sau đó sàng
lọc bằng thực tiễn. Cũng không phải cứ nhiều ý kiến đồng tình đã là khoa học và
ngược lại. Câu chuyện nhà bác học Anhxtanh đưa ra thuyết Tương đối là một
ví dụ.
Nhiều tiên đoán và hệ
quả của thuyết Tương đối khác biệt hẳn so với kết quả của vật lý cổ điển, đặc
biệt khi đề cập đến sự trôi đi của thời gian, hình học của không gian, chuyển
động của vật thể khi rơi tự do và sự lan truyền của ánh sáng. Những sự khác
biệt như vậy khi đưa ra (1916) ai cũng ngơ ngác không hiểu và không ủng hộ,
nhưng điều đó không có nghĩa là sai. Và cứ nhìn vào lịch sử nhân loại,
quốc gia nào sự khác biệt được đề cao, tôn trọng, quốc gia đó có nhiều nhà khoa
học, nhiều bộ óc sáng tạo.
Ở phương Đông truyền
thống tuy có đề cao lý tính nhưng còn một thứ “lý tính khác” cao hơn đó là ý
chí của vua, người được coi là Thiên tử. Ý vua là ý trời, là tuyệt đối đúng và
không ai được làm trái. Làm trái, nói trái là khi quân, bị khép vào tội chết. Mỗi
lời nói của vua được coi như “khuôn vàng thước ngọc” quần thần phải răm rắp
thực hiện. Bi kịch của phương Đông nói chung là vậy.
Tránh độc quyền
chân lý
Từ định hướng tới giải
pháp, còn rất cần sự vận động, điều chỉnh, thậm chí thay đổi. Những ý kiến phát
hiện, mang tính khác biệt khi đó cũng rất cần được lắng nghe. Mặc dù khởi đầu,
nó thường… trầy trật. Như trường hợp ông Kim Ngọc chẳng hạn.
Nói điều đó để thấy, về
quy luật phát triển, không sự vật nào lại đứng yên một chỗ không vận động. Nên
những ý kiến, đóng góp giúp cho nhận thức đúng luôn có vai trò to lớn. Ta nói
tôn trọng sự khác biệt, ý kiến khác biệt chính là ở góc cạnh này. Và thời nào
cũng vậy, nhân dân và tầng lớp trí thức luôn là những người khai phá ra những
hạt vàng. Còn có nhặt được những hạt vàng hay không phụ thuộc vào trí tuệ của
những người có trách nhiệm.
Ở ta Bác Hồ luôn tôn
trọng sự khác biệt. Bác lắng nghe ý kiến mọi tầng lớp nhân dân, những nhân sỹ
của chế độ cũ, dám sử dụng những người ngoài đảng phục vụ cho sự nghiệp giải
phóng dân tộc, sự nghiệp kiến quốc…
Nghị quyết của Đảng cũng
luôn nhấn mạnh tôn trọng ý kiến khác biệt “Đối với những vấn đề mới
đặt ra, những vấn đề phức tạp còn có những ý kiến khác nhau, phải cùng nhau
nghiên cứu, tổng kết kinh nghiệm thực tiễn, lắng nghe ý kiến của quần chúng,
của các chuyên gia và cán bộkhoa học, phát huy tự do tư tưởng, tranh luận thẳng
thắn, dân chủ” (Văn kiện Đảng toàn tập, tập 49, tr.267). Văn kiện Đảng
toàn tập, tập 48, tr 555 cũng ghi rõ: Hết sức tránh tình trạng một
mình độc quyền chân lý, còn mọi người thì chỉ có quyền chấp hành thụ động,
không dám tranh luận. Chúng ta phải tạo ra thói quen biết thảo luận và tranh
luận.
Trong thực tiễn, để tôn
trọng ý kiến khác biệt phải gắn với sinh hoạt dân chủ. Không có dân chủ thì
không thể tôn trọng ý kiến khác biệt, không có dân chủ thì nói như Bác Hồ, dân
không dám mở miệng. “Dân chủ là phải để cho dân được mở miệng”.
Chúng ta đang thực hiện
Nghị quyết 4 (khóa XI), đây là Nghị quyết có ý nghĩa quan trọng để chống suy
thoái tư tưởng, đạo đức lối sống. Tuy nhiên không phải là triệt tiêu sự nói
khác làm khác. Ở đây sự nói khác làm khác, đi ngược lại với lợi ích dân tộc,
lợi ích của quần chúng nhân dân mới là sự suy thoái. Những ý kiến tâm huyết xây
dựng sẽ luôn được quần chúng nhân dân ủng hộ.
Vừa qua Dự thảo qui chế
dân chủ trong nghiên cứu khoa học xã hội, trong nghiên cứu lý luận chính trị đã
đề xuất trong đó có cơ chế để các nhà khoa học có nơi trình bày, phản biện
những vấn đề quan trọng của đất nước. Đây là ý kiến đã được thảo luận và nhiều
người ủng hộ, tiếc rằng việc triển khai còn chậm.
Tôn trọng ý kiến khác
biệt không chỉ dừng lại ở nghị quyết hay những câu khẩu hiệu mà phải bằng hành
động cụ thể; phải có những cơ chế chính sách để các nhà khoa học phản biện. Mọi
người sẽ được tự do đóng góp đề ra những lý thuyết vì lợi ích của dân tộc, đó
mới chính là chỉ dấu của sự phát triển, là động lực của sự phát triển.
N.Đ.T.
Đời Mồ Côi
Em
sinh ra đã không hề biết mẹ
Hàng
ngày Em theo chị để ăn xin
Ngày
đầu đường đêm ghế đá công viên
Sống
lay lắt nhờ đồng tiền thiên hạ.
Nhiều
khi đói sữa thay bằng nước lã
Hai
chị em vật vã dạ cồn cào
Dế
ve Sầu nướng lót dạ đêm thâu
Mong
trời sáng xin cơm thừa hàng quán.
Cha
chết sớm mẹ bị người ta bán
Sang
bên Tàu vào động bán dâm
Nhà
cửa ruộng nương
Đảng
qui hoạch chẳng bồi thường
Nghe
người nói cán bộ phường chia chác
Mình
sống được nhờ tấm lòng cô bác
Nín
đi nào chị sẽ hát ầu ơ
Mất
mẹ cha đời đói rét bơ vơ
Đừng
khóc nữa em thơ xin hãy hiểu.
Chuyện
xui xẻo đẩy đưa đời cô lựu
Chị
bị tông xe nằm ngất bên đường
Khi
mọi người đưa chị đến nhà thương
Chị
đã chết từ trên đường nhập viện.
Kẻ
tông chị là đảng viên say xỉn
Sợ
liên quan chúng đã biến vào đêm
Hết
họ hàng giờ chỉ còn mình em
Nên
ánh mắt mới buồn lên đến thế.
Anh
xin lỗi mấy tháng rổi mới kể
Chỉ
mong sao ánh mắt bé vơi buồn
Trẻ
ăn mày không được đảng yêu thương
Nhưng
còn có những trại cô nhi viện
MUA ĐÀN BÀ VN : Không ưng được đổi lại
Đây là thời đại
siêu xa lộ tin tức, đâu phải chúng muốn làm gì thì làm.
TIẾN LÊN HONG KONG !
|
|
|||||||
|
|
 |
|
|
|
|
|
|
|
Preview
by Yahoo
|
|||||||
|
|
|||||||
No comments:
Post a Comment
Thanks